Obecnie nieustannie poszukujemy metod, które pozwolą zachować młodość, spowolnić procesy starzenia i poprawić jakość życia. Wśród przełomowych odkryć naukowych coraz większą uwagę przyciągają sirtuiny - białka, które odgrywają rolę w regulacji procesów metabolicznych, długowieczności oraz ochronie komórek przed uszkodzeniami. Ich aktywacja stała się fundamentem popularnej diety SIRT- podejścia żywieniowego, opartego na świadomym doborze produktów pobudzających działanie sirtuin. Czym są sirtuiny? Czy faktycznie mogą wspomóc długowieczność i zahamować procesy starzenia skóry? Zapraszamy do lektury artykułu!
Czym są sirtuiny? Garść informacji
Sirtuiny to białka enzymatyczne występujące w organizmach żywych, w tym także u ludzi. Ze względu na swoje funkcje często nazywane są „białkami długowieczności” lub „białkami szczupłości”. Wspomagają procesy regeneracji, co ma znaczenie dla opóźnianie starzenia się organizmu, regulację metabolizmu oraz utrzymanie ogólnego stanu zdrowia.
Jakie wyróżniamy rodzaje Sirtuin?
U ssaków wyróżnić można 7 homologów sirtuin (SIRT1-SIRT7). Różnią się one między sobą lokalizacją w komórce, rodzajem katalizowanych reakcji, a także substratami białkowymi.
Podział ze względu na lokalizację w komórce:
- Jądrowe (SIRT1, SIRT6, SIRT7).
- Mitochondrialne (SIRT3, SIRT4, SIRT5).
- Cytoplazmatyczne (SIRT2).
Podział ze względu na podobieństwo sekwencyjne:
- Klasa I (SIRT1, 2, 3).
- Klasa II (SIRT4).
- Klasa III (SIRT5).
- Klasa IV (SIRT6 i 7).
Wpływ sirtuin na długowieczność
Sirtuiny odgrywają istotną rolę w procesie starzenia, a właściwie regeneracji komórek i jej procesy metaboliczne, wpływając tym samym na dobrostan całego organizmu. Ich działanie obejmuje wyciszanie ekspresji genów prostarzeniowych, wspieranie naturalnych mechanizmów naprawczych komórki, co przekłada się na poprawę ogólnego funkcjonowania organizmu od tempa metabolizmu po ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych.
Oprócz tego sirtuiny są ważne dla metabolizmu, wspierają procesy naprawcze uszkodzonego DNA oraz regulują reakcje zapalne i odpornościowe, co pozytywnie wpływa na zdrowie i sprawność organizmu w późniejszych latach. Aktywacja tych białek może przyczyniać się również do zachowania witalności. Jednym z najskuteczniejszych sposobów pobudzania sirtuin jest restrykcja kaloryczna, która uruchamia tzw. mechanizmy długowieczności, wspierając regenerację i ochronę komórek.
Sirtuiny a spowolnienie procesów starzenia się skóry
Aktywacja sirtuin może wspierać ochronę oraz regenerację tkanek skórnych, przyczyniając się do poprawy jej kondycji i wyglądu.
Działanie sirtuin w kontekście starzenia skóry obejmuje kilka procesów. Po pierwsze, biorą one udział w redukcji uszkodzeń DNA i wspierają naturalne mechanizmy naprawcze, co pomaga zachować młody wygląd komórek skóry. Po drugie, modelują ekspresję genów związanych ze starzeniem. Ponadto stymulują produkcję kolagenu i elastyny, które odpowiadają za jędrność i elastyczność skóry.
Dodatkowo sirtuiny wykazują właściwości ochronne przed stresem oksydacyjnym i ograniczają stany zapalne, które przyspieszają procesy starzeniowe. Ich aktywność wspomaga także skórę w walce ze szkodliwym działaniem promieniowania UV, które jest jednym z głównych czynników przyspieszających jej starzenie. Sirtuiny SIRT1 i SIRT3 odgrywają rolę w hamowaniu zarówno wewnątrzpochodnych, jak i zewnątrzpochodnych procesów starzenia się skóry, pomagając utrzymać jej zdrowy i młodzieńczy wygląd.
Jak pobudzić produkcję sirtuin w organizmie?
Odkrycie sirtuin stało się impulsem do szeroko zakrojonych badań nad ich wpływem na organizm. Wyniki niektórych analiz wskazują, że długotrwałe zmniejszenie podaży kalorii o 30-50% względem dziennego zapotrzebowania może spowolnić proces starzenia i wydłużyć życie. Polifenole - na przykład resweratrol, znany najczęściej z czerwonych winogron, choć jest obecny w wielu innych rośliach, np. rdestowcu - mogą aktywować sirtuiny w sposób zbliżony do diety niskokalorycznej.
Oprócz odpowiedniej diety i składników aktywujących sirtuiny istnieją również inne sposoby wspierające ich działanie. Regularna aktywność fizyczna stanowi jeden z najskuteczniejszych naturalnych mechanizmów pobudzania tych białek, przyczyniając się do poprawy metabolizmu i wydłużenia żywotności komórek. Ekspozycja na ekstremalne temperatury, np. poprzez morsowanie czy korzystanie z sauny, również może stymulować sirtuiny i wzmacniać odporność organizmu.
Aktywacja sirtuin poprzez dietę - podstawy
Elementem diety wspierającej aktywność sirtuin jest dostarczanie naturalnych przeciwutleniaczy oraz utrzymywanie umiarkowanego deficytu kalorycznego. Nie ma jednego konkretnego schematu diety sirtuinowej, choć biorąc pod uwagę jej założenia, najlepsze efekty będzie dawać stosowanie zasad odżywiania charakterystycznych dla kuchni azjatyckiej i śródziemnomorskiej, uwzględniając jednocześnie kontrolę podaży kalorii. W jadłospisie powinny dominować produkty bogate w składniki aktywujące sirtuiny, takie jak warzywa, owoce, nasiona roślin strączkowych, oliwa z oliwek, a także substancje bioaktywne, m.in. resweratrol , izoflawony z soi, galusan epigallokatechiny zawarty w zielonej herbacie oraz kurkumina. Dzięki temu dieta nie tylko sprzyja regulacji metabolizmu i długowieczności, ale również wspiera ogólny stan zdrowia organizmu.
Znaczenie NAD+ w aktywacji sirtuin
Warto wspomnieć o tym, że aktywność sirtuin jest ściśle powiązana z poziomem NAD+, który odgrywa rolę w licznych procesach biochemicznych zachodzących w organizmie. Optymalne stężenie tego związku można wspierać poprzez odpowiednio dobraną dietę, suplementację.
Inne modulatory aktywności sirtuin to wspomniany już resweratrol, ale także inne przeciwutleniacze takie jak kwercetyna, kurkuminoidy czy katechiny z zielonej herbaty Dla przykładu kwercetyna aktywuje SIRT1, wpływając również na aktywność SIRT6.
Sirtuiny a ogólne zdrowie organizmu
Aktywacja sirtuiny wspomaga utrzymanie ogólnie pojętej witalności i dobrostanu organizmu. Dzieje się tak dzięki odziaływaniu na metabolizm tłuszczów, węglowodanów, działaniu przeciwutleniającemu, przeciwzapalnemu i tym samym wspomaganiu mechanizmów naprawczych i przetrwania w komórce.
Ich aktywacja wiąże się z potencjalnym zmniejszeniem ryzyka rozwoju schorzeń układu krążenia, cukrzycy, chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera. Dzięki zdolności do wspierania metabolizmu tłuszczów i węglowodanów mogą także sprzyjać utrzymaniu zdrowej sylwetki.
Podsumowując, sirtuiny to białka, które wspierają długowieczność, metabolizm oraz wsparcie organizmu w przypadku szybko postępującego procesu starzenia. Ich aktywacja może wspierać zdrowie na wielu poziomach - od regulacji tempa starzenia się komórek, przez poprawę kondycji skóry, aż po redukcję ryzyka rozwoju chorób przewlekłych. Dzięki odpowiedniej diecie, aktywności fizycznej oraz innym metodom naturalnej aktywacji sirtuin możliwe jest wspieranie ich działania, co może przyczynić się do poprawy jakości życia i zachowania zdrowia na długie lata.
Bibliografia:
- 1. KUCIŃSKA M., MURIAS M., Sirtuiny – droga do długowieczności czy ślepy zaułek?, Pol. Merk. Lek., 2010, XXVIII, 164, 158.
- 2. Brezdeń K., i in., Sirtuiny jako potencjalny cel molekularny składników kosmetycznych, Farmacja Polska Tom 78 nr 1 2022.
- 3.Frydzińska Z. i in., Sirtuiny i ich rola w regulacji metabolizmu, Postępy Biochemii 65 (1) 2019 31.
