Suplementy na wspomaganie płodności

Problem niepłodności jest niezwykle aktualny. Według danych Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego co roku zmaga się z nim około 1,5 miliona par. Liczba ta stale rośnie, a biorąc pod uwagę prognozy ekspertów, zjawisko niepłodności może ulegać nasileniu przez wiele różnych czynników.

Wśród metod wspomagających zajście w ciążę wymienia się m.in. stosowanie odpowiedniej diety. Oczywiście nie bez znaczenia są również czynniki psychologiczne oraz ewentualne choroby i dolegliwości (np. endometrioza), które wymagają interwencji medycznych. Jednak w wielu przypadkach uzupełnienie diety w konkretne składniki odżywcze może przynieść oczekiwane rezultaty.

Na polepszenie płodności kobiet wpływa głównie normalizacja masy ciała i dieta zapewniająca odpowiednią ilość wszystkich składników odżywczych. Ogromną rolę odgrywa też suplementacja, m.in. kwasu foliowego i w przypadku niedoborów, również żelaza, witamin z grupy B czy witaminy D. Podobnie u mężczyzn ważne są dbałość o prawidłową masę ciała i zdrową dietę, ze szczególnym uwzględnieniem zawartości antyoksydantów, a także unikanie kwasów tłuszczowych trans w posiłkach oraz stresu, nadmiaru używek.

Jakie składniki wpływają na płodność kobiet i mężczyzn?

Kwas foliowy – w przypadku mężczyzn stanowi on źródło grup metylowych niezbędnych do metylacji DNA, która następuje w ramach procesu powstawania dojrzałych plemników. Badania naukowe wskazują, że suplementacja kwasem foliowym zwiększa szansę na zajście w ciążę wśród kobiet zdrowych, jak i z zaburzeniami płodności.W organizmie kobiet foliany uczestniczą w procesach podziału komórek i wzrostu tkanek matczynych podczas ciąży. W przypadku suplementacji warto zwrócić uwagę na obecność aktywnej postaci kwasu fioliowego – L-metylofolianu wapnia, który pozwala na efektywniejsze wykorzystanie tej witaminy również u osób z wolniejszym metabolizmem folianów;

Witamina B6 – wraz z kwasem foliowym wspiera prawidłowy metabolizm homocysteiny, co w przypadku kobiet w ciąży ma znaczenie ze względu na prawidłowy rozwój dziecka, a wraz z witaminą B12 korzystnie oddziałuje na biodostępność kwasu foliowego;

Cholina – podobnie jak witamina B6 działa korzystnie na metabolizm homocysteiny, a oprócz tego uczestniczy w metylacji DNA, dzięki czemu wpływa na jakość nasienia i dojrzewanie plemników;

L-karnityna – ma właściwości antyoksydacyjne, zwiększa gęstość, ruchliwość i liczbę żywych plemników;

Cynk – składnik mineralny niezbędny do funkcjonowania męskiego układu rozrodczego - poprawia jakość nasienia i wpływa na zachowanie odpowiedniego poziomu testosteronu;

Antyoksydanty – witamina C, witamina E, cynk i selen mogą wpływać na zwiększenie szansy zajścia w ciążę. Im więcej wolnych rodników, tym mniejsza ruchliwość i liczba plemników, dlatego warto uzupełnić męską dietę w przeciwutleniacze (zwłaszcza w selen i cynk).

Witaminy i inne związki chemiczne wspomagające płodność

Badacze z Uniwersytetu Harvarda w badaniu NHS II dowiedli, że m.in. żelazo, witamina D, stosowanie suplementacji multiwitaminowej oraz odpowiedni stosunek jednonienasyconych kwasów tłuszczowych do kwasów tłuszczowych trans obniża o 66% ryzyko wystąpienia niepłodności wynikającej z zaburzeń owulacji oraz o 27% z powodu wszystkich przyczyn. Zgodnie z aktualnymi doniesieniami naukowymi, spośród suplementów największe znaczenie w utrzymaniu płodności mają głównie witaminy z grupy B, w tym kwas foliowy.

W przypadku mężczyzn odnotowano również duży wpływ L-karnityny na płodność. L-karnityna odgrywa ważną rolę w procesach energetycznych i wykazuje działanie antyoksydacyjne. Tym samym poprawia jakość nasienia, gęstość, ruchliwość oraz liczbę żywych plemników.

Podsumowując, przyjmowanie suplementów wspomagających płodność jest wskazane podczas przygotowania do ciąży (kwas foliowy+witamina B6 i B12 u kobiet), trudności z zapłodnieniem, niepłodności mężczyzn i kobiet, w trakcie przygotowywania się do procedur rozrodu wspomaganego, a także przy nieprawidłowych parametrach nasienia (cholina, L-karnityna, antyoksydanty). Połączenie odpowiednich witamin i składników mineralnych może więc przynieść najkorzystniejsze efekty we wspieraniu płodności u obu płci.

Podsumowanie - co wpływa na płodność kobiet i mężczyzn?

Trudności z zapłodnieniem powoduje m.in. spożywanie zbyt dużej ilości kwasów tłuszczowych trans, które mogą być obecne w wielu przetworzonych produktach, w tym w twardych margarynach, fast foodach, produktach w proszku, słodyczach, tortach, a także spożywanie zbyt dużej ilości cukru i produktów z wysokim indeksem oraz ładunkiem glikemicznym.

Na zaburzenia płodności u mężczyzn i pogarszanie się jakości męskiego nasienia mogą wpływać również rozmaite czynniki środowiskowe, czyli np.: stres, nadmierne spożycie alkoholu i palenie tytoniu. 

Ważnym czynnikiem jest masa ciała. W przypadku panów zbyt duża waga wiąże się z obniżoną jakością oraz ilością nasienia. Za to u pań negatywny wpływ wywiera zarówno zbyt wysoka, jak i zbyt niska masa ciała, ponieważ każda z nich może skutkować występowaniem zaburzeń hormonalnych.

Istotny jest też rodzaj diety (naukowcy zalecają m.in. dietę śródziemnomorską) oraz suplementacja odpowiednich witamin i składników mineralnych. Zdrowe odżywianie przyczynia się do ogólnej poprawy stanu zdrowia, w tym płodności poprzez utrzymanie równowagi procesów oksydacyjnych i gospodarki hormonalnej.

^Źródła:

^{Wspieramy płodność – Raport Koalicji na rzecz Kompleksowej Terapii Niepłodności, Warszawa 2015: https://www.fertimedica.pl/wp-content/uploads/2015/08/Wspieramyplodnosc.pdf}

^{Wpływ sposobu żywienia na płodność kobiet oraz mężczyzn – przegląd doniesień naukowych, dr Monika Gętek-Paszek: https://wsiiz.pl/dokumenty/wydawnictwo/publikacje/nowe_trendy_w_dietetyce.pdf#page=60}

^{Wpływ L-karnityny i acetylo-L-karnityny na płodność mężczyzn, Karola Zaręba, Grzegorz Jakiel, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020;5(3):143-148.}

^{https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/aktualnosci/187872,dieta-proplodnosciowa-ma-coraz-wieksze-znaczenie}