Suplementy na odporność

Nasz układ immunologiczny składa się z wielu narządów, m.in. szpiku kostnego, grasicy, węzłów chłonnych, migdałków i śledziony. Dzięki jego prawidłowej pracy zachowujemy zdrowie i nie ulegamy szkodliwym wpływom bakterii, wirusów, grzybów, czy alergenów[1]. Co więcej, wyróżniamy różne rodzaje odporności, m.in.: wrodzoną (istniejącą od chwili urodzenia), nabytą, naturalną (dziedziczną), sztuczną (wywołaną szczepieniami lub przeciwciałami) czy humoralną (uwarunkowaną obecnością przeciwciał).

Dbanie o odporność przybiera na znaczeniu zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, czyli w czasie, w którym jesteśmy szczególnie narażeni na wirusy przeziębienia i grypy. Bardzo często sięgamy w tym celu po suplementy diety. Lekarze i naukowcy zaznaczają jednak, że na naszą odporność składa się wiele czynników, w tym zdrowy styl życia, dieta, higiena snu, dostarczanie odpowiedniej ilości płynów i regularna aktywność fizyczna[2].

Współcześnie mamy dostęp do wielu naturalnych metod wspomagających funkcjonowanie układu immunologicznego. Z ich wsparciem można skutecznie zredukować liczbę infekcji. Jako jeden ze sposobów na wzmocnienie odporności wymienia się suplementację niektórych witamin i mikroelementów.

Co wywiera pozytywny wpływ na odporność organizmu?

Dbanie o układ pokarmowy ściśle powiązany z układem immunologicznym - szczególnie ważną rolę odgrywają jelita wyścielone tzw. tkaną odpornościową, która zapobiega przenikaniu szkodliwych drobnoustrojów do błony śluzowej jelit;

Stosowanie zdrowej diety bazującej na owocach i warzywach, zwłaszcza tych bogatych we flawonoidy;

Dostarczanie odpowiedniej ilości niesłodzonych płynów (2-2,5 litra na dobę u osób dorosłych), które poprawiają stan błon śluzowych, układu krążenia, układu moczowego i pokarmowego;

Regularna aktywność fizyczna – poprawiająca sprawność, krążenie i funkcjonowanie wielu narządów;

Unikanie stresu, który powoduje wydzielanie noradrenaliny hamującej namnażanie limfocytów T, co utrudnia niszczenie komórek zainfekowanych wirusami, a w przypadku stresu długotrwałego – wydzielanie kortyzolu zmniejszającego odporność;

Suplementacja odpowiednich witamin i mikroelementów – głównie witaminy D (której działanie polega na immunomodulacji i tłumieniu nadmiernej reakcji zapalnej), witaminy C, cynku i selenu;

Stosowanie probiotyków i substancji prebiotycznych m.in. w przypadku schorzeń układu pokarmowego, a także osłonowo w trakcie i po zakończeniu kuracji antybiotykowej.

Witaminy C i D jako wsparcie układu immunologicznego

Jednymi z najczęściej wymienianych substancji w kontekście wspomagania układu immunologicznego są witaminy C i D. W przypadku witaminy C dowiedziono, że profilaktycznie jej przyjmowanie, zwłaszcza w połączeniu z cynkiem, może zmniejszać nasilenie przeziębienia. Suplementację tego składnika zaleca się między innymi osobom żyjącym w stresie, aktywnym fizycznie i palącym papierosy. 

Witamina C zmniejsza uczucie zmęczenia i znużenia oraz działa jako przeciwutleniacz, dzięki czemu pomaga zapobiegać gromadzeniu się w organizmie wolnych rodników. Zgodnie z niektórymi badaniami wyższe spożycie witaminy C może wiązać się z niższym ryzykiem wielu chorób przewlekłych[3].

Z kolei witamina D bierze aktywny udział w regulowaniu funkcji układu immunologicznego. Według publikacji naukowych[4] jej niedobór ma związek z licznymi chorobami infekcyjnymi, nowotworowymi i autoimmunologicznymi. Witamina D stymuluje wrodzoną odporność oraz uczestniczy w modulowaniu różnych procesów związanych z układem immunologicznym. Poza tym pomaga utrzymać zdrowie kości i zębów, pełni wiele różnych funkcji w organizmie i wpływa korzystnie na działanie układu mięśniowego czy nerwowego.

Cynk i selen na poprawę odporności

Kolejne na liście składników wspierających odporność są dwa cenne mikroelementy: cynk i selen. Kiedy ich zawartość w diecie jest odpowiednia, działają wspierająco na ochronę komórek przed uszkodzeniem oksydacyjnym i poprawiają funkcjonowanie układu odpornościowego.

Dodatkowo cynk wywiera korzystny wpływ na proces podziału komórek i prawidłową syntezę DNA i lipidów, spowalniając tym samym procesy starzenia. Wspiera więc nie tylko odporność, ale również chroni nasze DNA przed niekorzystnymi czynnikami środowiskowymi. Jego niedobór powoduje m.in. zaburzenia odporności hormonalnej i komórkowej, a także zwiększoną podatność na infekcje. Za to niedobory selenu prowadzą do zaburzeń czynnościowych i ilościowych różnych populacji limfocytów oraz komórek układu odpornościowego.

Laktoferyna: naturalna ochrona przed infekcjami

Ostatnią wartą omówienia substancją poprawiającą pracę układu immunologicznego jest mniej znana niż poprzednie składniki laktoferyna. To bioaktywne białko (glikoproteina), które występuje naturalnie w błonach śluzowych oraz ich bezpośrednim sąsiedztwie. Najwięcej jest jej w siarze, łzach i ślinie. 

Laktoferyna oddziałuje na drobnoustroje wnikające do organizmu i normalizuje stany zapalne, modulując jednocześnie system odpornościowy człowieka. Jest zaliczana do elementów systemu odporności wrodzonej. Stanowi pierwszą, najszybciej reagującą linię obrony organizmu przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.

^Źródła:

^{Agata Oskroba, Jak zadbać o odporność?, https://ptsf.pl/archiwum/jak-zadbac-o-odpornosc, Polskie Towarzystwo Studentów Farmacji.}

^{Małgorzata Ostrowska, Odbudowa odporności organizmu, „Naturoterapia w praktyce” nr 18, Kwiecień 2020: https://www.naturoterapiawpraktyce.pl/artykul/odbudowa-odpornosci-organizmu}

^{Kalina Maćkowiak, Lech Torliński, Współczesne poglądy na rolę witaminy C w fizjologii i patologii człowieka, „Nowiny Lekarskie” 2007, 76, 4, 349-356: https://nordicwalking-warszawa.pl/wp-content/uploads/2018/03/349_4_76_2007.pdf}

^{Marta Myszka, Marian Klinger, Immunomodulacyjne działanie witaminy D, Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu: https://phmd.pl/api/files/view/29611.pdf}

^{Joanna Małaczewska, Zofia Rotkiewicz, Laktoferyna – białko multipotencjalne, „Medycyna Wet.” 2007, 63 (2): http://www.medycynawet.edu.pl/images/stories/pdf/pdf2007/022007/200702s01360139.pdf}

^{informacje z tabeli: https://docs.google.com/spreadsheets/d/1be1hYr4SV3OFF6G1ICg2CdTu1PHPNIJN/edit?usp=sharing&ouid=100239646583285092077&rtpof=true&sd=true}

^{[1] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/wywiady/90034,od-czego-zalezy-odpornosc} 

^{[2] https://ptsf.pl/archiwum/jak-zadbac-o-odpornosc}

^{[3] https://nordicwalking-warszawa.pl/wp-content/uploads/2018/03/349_4_76_2007.pdf}

^{[4] https://phmd.pl/api/files/view/29611.pdf}