Zaburzenia pracy tarczycy są obecnie powszechnym problemem zdrowotnym, szczególnie niedoczynność tarczycy. Statystyki wskazują, że najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy[1] jest podłoże autoimmunologiczne, prowadzące do rozwoju choroby Hashimoto. Dochodzi tutaj do nieprawidłowych funkcji odpornościowych i skierowaniu odpowiedzi immunologicznej przeciwko własnym komórkom tarczycowym. Skutkuje to naciekami zapalnymi na tarczycy i postępującym procesem degradacji gruczołu. W rozwój choroby Hashimoto zaangażowane są zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe (infekcje, stres, zaburzenia odżywiania). Z tego powodu poza klasycznym leczeniem farmakologicznym duży nacisk kładzie się także na styl życia, w tym wyrównanie niedoborów oraz suplementację wspierającą proces terapeutyczny. W dzisiejszym artykule garść informacji, dotyczących racjonalnej suplementacji przy Hashimoto[2] popartej nauką, która może być cennym wsparciem.
NAC, czyli wielokierunkowe wsparcie w Hashimoto
Wiele osób poszukuje odpowiedzi na pytanie, o to, jakie suplementy przy Hashimoto okażą się najlepszym wyborem. Otóż N-acetyl-L-cysteina jest cząsteczką znaną medycynie od lat 70. XX wieku, kiedy została ogłoszona antidotum na zatrucia paracetamolem. Na przestrzeni kolejnych dekad okazało się, że wykazuje ona szereg cennych dla zdrowia właściwości. Jest przede wszystkim silnym antyoksydantem, ma działanie ochronne dla wątroby oraz wspiera procesy detoksykacji, których zaburzenia odnotowuje się u osób z chorobą Hashimoto.
Stres oksydacyjny i stan zapalny są mocno związane z rozwojem tego schorzenia, a u osób z chorobą Hashimoto odnotowuje się podwyższony poziom stresu oksydacyjnego. Oznacza to brak balansu między wolnymi rodnikami a przeciwutleniaczami, co skutkuje negatywnym wpływem na struktury komórkowe oraz procesy fizjologiczne. Z tego powodu szczególnie ważne jest, aby zapewnić regularną podaż związków o właściwościach antyoksydacyjnych i zmniejszających stan zapalny. NAC jest cząsteczką, która, dostarczając grup siarkowych, motywuje organizm do produkcji glutationu – potężnego, wewnętrznego antyoksydanta odpowiedzialnego za utrzymanie procesów utleniania i redukcji – ich równowaga warunkuje dobrą kondycję zdrowotną. Można zatem określić NAC jako składnik, z którego powstaje nasz potężny antyoksydant – glutation. Jest to szczególnie ważne w tej grupie chorych, ponieważ badania wskazują, że u chorych na Hashimoto status glutationu jest znacznie niższy niż w grupie osób zdrowych (nawet o 60%). Ponadto niższe poziomy glutationu korelują ze wzrostem przeciwciał charakterystycznych dla choroby Hashimoto (przeciwciał anty-TPO) oraz wzrostem parametru TSH.
Suplementacja przy Hashimoto a NAC
NAC odgrywa także znaczącą rolę w procesach detoksykacji, których przebieg także może być zaburzony u chorych na Hashimoto. Badania jasno pokazują, że suplementacja NAC przyczyniła się do poprawy funkcji wątroby u osób z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby. Co ciekawe – jest w niej także upatrywany potencjał we wspieraniu mikrobioty jelitowej. Jest to szczególnie ważne, ponieważ drobnoustroje jelitowe są powiązane funkcjonalnie z barierą jelitową i ochroną przed “rozszczelnieniem” jelita, które nasila ogólnoustrojowy stan zapalny i napędza rozwój wielu chorób przewlekłych, w tym Hashimoto - dlatego też jest to składnik, na który warto zwrócić uwagę w suplementacji przy Hashimoto.
Jakie suplementy przy Hashimoto? Mioinozytol nie tylko przy redukcji insulinooporności
Osoby z niedoczynnością tarczycy zmagają się często z nadmierną masą ciała i niemożnością utraty nadmiernych kilogramów. Jest to związane z nieoptymalną produkcją hormonów tarczycowych, które są zaangażowane w przemiany metaboliczne. Ponadto przewlekły stan zapalny, towarzyszący chorobie Hashimoto, także rozstraja parametry hormonalne i metaboliczne. Z tego powodu ważnym aspektem jest zwrócenie uwagi na problem insulinooporności, z którym mogą zmagać się osoby z chorobą Hashimoto. Związkiem o właściwościach ukierunkowanych na poprawę wrażliwości insulinowej jest m.in. mioinozytol. Jest przekaźnikiem sygnału insulinowego, co wpływa na poprawę transportu glukozy do wnętrza komórki. Wpływa na poprawę insulinowrażliwości komórek obwodowych oraz korzystnie oddziałuje na profil lipidowy (obniża poziom LDL oraz trójglicerydów). W jednym z badań klinicznych wykazano, że suplementacja mioinozytolu u kobiet po menopauzie z zespołem metabolicznym wpływała na poprawę wrażliwości insulinowej, a także obniżenie ciśnienia i poziomu trójglicerydów.
Przeprowadzono także badanie u osób z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy w stanie eutyreozy i okazało się, że podaż mioinozytolu wespół z selenem (który także jest zalecany w zaburzeniach funkcji tarczycy ze względu na potencjał antyoksydacyjny), wpływał na poprawę parametrów tarczycowych: spadek TSH i przeciwciał przeciwtarczycowych, oraz odnotowano działanie immunomodulacyjne. W ocenie badaczy – suplementacja powyższymi składnikami w dawce 600 mg mioinozytolu z 83 mg selenu dwa razy dziennie przez 6 miesięcy zmniejszyła ryzyko dalszego postępu niedoczynności tarczycy. Jakie suplementy przy Hashimoto warto jeszcze rozważyć? W przypadku regulowania stanów zapalnych, towarzyszących chorobie Hashimoto, cennym wsparciem może być wyciąg z kadzidłowca. Ze względu na bogactwo wielu związków bioaktywnych (m.in. terpenów czy kwasów bosweliowych) będzie przyczyniał się do redukowania stanów zapalnych w ustroju.
Hashimoto a stres
Warto także zwrócić uwagę na udział stresu w chorobie Hashimoto, który może nasilać dolegliwości i wpływać na progresję choroby. Badania wyraźnie wskazują na udział czynników środowiskowych w rozwoju chorób autoimmunologicznych – przewlekła reakcja stresowa negatywnie oddziałuje na funkcje immunologiczne i może predysponować do rozwoju choroby Hashimoto.
Ciekawym wsparciem w kontekście wspierania reakcji stresowych mogą być adaptogeny. Są to związki, które w potocznym rozumieniu poprawiają reakcję organizmu na stres, a dokładniej adaptują do niekorzystnych warunków i otoczenia. Jednym z wartościowych surowców jest różeniec górski, który oddziałując na oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (to taki nasz wewnętrzny system odpowiedzi na stres), zmniejsza wydzielanie hormonów stresu (m.in. kortyzolu) oraz adrenaliny i noradrenaliny.
Różeniec górski - Hashimoto a stres
Przewlekła reakcja stresowa przyczynia się do zmian w funkcjonowaniu mózgu czy innych układów ciała, prowadząc do rozwoju chorób przewlekłych (sercowo- naczyniowych czy depresji). Szczególnie podatny na stres jest hipokamp – struktura układu limbicznego odpowiedzialna za procesy pamięci i uczenia się. Włączenie wyciągów z różeńca górskiego może przyczynić się do poprawy funkcji poznawczych, a także zwiększenia poziomu energii. Różeniec podkręca metabolizm energetyczny i znosi zmęczenie, na które często skarżą się osoby z niedoczynnością tarczycy. Badania wskazują także, że różeniec może poprawiać odporność na stres poprzez wzrost poziomu serotoniny w podwzgórzu czy beta-endorfin we krwi. Dodatkowo salidrozyd, składnik aktywny różeńca górskiego, może być składnikiem korygującym niedoczynność tarczycy poprzez obniżanie TSH, przy jednoczesnym wzroście hormonów tarczycowych.
W suplementacji przy Hashimoto warto zwrócić także uwagę na bakopę, która jest surowcem szczególnie korzystnym w kontekście nauki, przyswajania nowych informacji i uczenia się. Badanie przeprowadzone z udziałem studentów medycyny potwierdziło, że u osób suplementujących wyciągi z Bacopa monnieri, odnotowano poprawę w testach, dotyczących funkcji poznawczych w porównaniu do grupy przyjmującej placebo. Warto także zwrócić uwagę na suplementację witaminy B1, która wspiera zdrowie psychiczne i usprawnia funkcje układu nerwowego.
Jakie suplementy przy Hashimoto? Podsumowanie
Choroby tarczycy, w tym najczęściej występująca niedoczynność tarczycy o podłożu autoimmunologicznym (ch. Hashimoto), wymagają kompleksowego podejścia terapeutycznego. Poza tradycyjną farmakoterapią kluczowy jest zdrowy styl życia, obejmujący zbilansowaną, przeciwzapalną dietę czy regulację stresu. Cennym wsparciem może być także spersonalizowana suplementacja.
Jakie suplementy przy Hashimoto?
Poza podstawowym „zestawem” obejmującym witaminę D czy kwasy omega-3 (mają właściwości immunomodulujące, co jest szczególnie korzystne przy autoimmunologicznym podłożu schorzeń tarczycy), warto rozważyć włączenie mioinozytolu, NAC czy adaptogenów, które będą wsparciem w kontekście procesów detoksykacji, działania antyoksydacyjnego czy poprawiającego wrażliwość insulinową.
Więcej informacji o tarczycy i o holistycznym ujęciu leczenia chorób tarczycy, znajdziesz także na naszym profilu facebookowym @Insulinooporność wpływa na codzienność. Nadajemy jej właściwy kształt. Jeśli chodzą ci po głowie jakieś pytania dotyczące tarczycy, koniecznie napisz do nas za pośrednictwem profilu facebookowego.
1. Ferrari SM, Fallahi P, Di Bari F, Vita R, Benvenga S, Antonelli A. Myo-inositol and selenium reduce the risk of developing overt hypothyroidism in patients with autoimmune thyroiditis. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2017 Jun;21(2 Suppl):36-42. PMID: 28724175.
2. Korbozova NK, Kudrina NO, Zhukova NA, Grazhdannikov AE, Blavachinskaya IV, Seitimova GA, Kulmanov TE, Tolstikova TG, Terletskaya NV. Antihypothyroid Effect of Salidroside. Molecules. 2022 Nov 2;27(21):7487. doi: 10.3390/molecules27217487. PMID: 36364314; PMCID: PMC9657580.
3. Anghelescu IG, Edwards D, Seifritz E, Kasper S. Stress management and the role of Rhodiola rosea: a review. Int J Psychiatry Clin Pract. 2018 Nov;22(4):242-252. doi: 10.1080/13651501.2017.1417442. Epub 2018 Jan 11. PMID: 29325481.
4. Kumar N, Abichandani LG, Thawani V, Gharpure KJ, Naidu MU, Venkat Ramana G. Efficacy of Standardized Extract of Bacopa monnieri(Bacognize®) on Cognitive Functions of Medical Students: A Six-Week, Randomized Placebo-Controlled Trial. Evid Based Complement Alternat Med. 2016;2016:4103423. doi: 10.1155/2016/4103423. Epub 2016 Oct 10. PMID: 27803728; PMCID: PMC5075615.
5. Khoshbaten M, Aliasgarzadeh A, Masnadi K, Tarzamani MK, Farhang S, Babaei H, et al. N-acetylcysteine improves liver function in patients with non-alcoholic Fatty liver disease. Hepatitis Monthly. 2010;10(1):12-6.
6. Mikulska AA, Karaźniewicz-Łada M, Filipowicz D, Ruchała M, Główka FK. Metabolic Characteristics of Hashimoto’s Thyroiditis Patients and the Role of Microelements and Diet in the Disease Management-An Overview. Int J Mol Sci. 2022;23(12):6580. Published 2022 Jun 13. doi:10.3390/ijms23126580
7. Atalay F, Odabasoglu F, Halici M, et al. N-Acetyl Cysteine Has Both Gastro-Protective and Anti-Inflammatory Effects in Experimental Rat Models: Its Gastro-Protective Effect Is Related to Its In Vivo and In Vitro Antioxidant Properties. J Cell Biochem. 2016;117(2):308-319. doi:10.1002/jcb.25193; Younus H. Therapeutic potentials of superoxide dismutase. Int J Health Sci (Qassim). 2018;12(3):88-93.
8. Rostami R., Aghasi M.R., Mohammadi A., Nourooz-Zadeh J. Enhanced Oxidative Stress in Hashimoto’s Thyroiditis: Inter-Relationships to Biomarkers of Thyroid Function. Clin. Biochem. 2013;46:308–312.
9. Tajer A. Rhodiola rosea L. jako przykład rośliny adaptogennej; Ann. Acad. Med. Siles. 2011, 65, 4, 77–82
10. Siddiqui MZ. Boswellia serrata, a potential antiinflammatory agent: an overview. Indian J Pharm Sci. 2011 May;73(3):255-61. doi: 10.4103/0250-474X.93507. PMID: 22457547; PMCID: PMC3309643.
