Pasożyty przewodu pokarmowego są organizmami, które żyją w ludzkim ciele i wykorzystują je jako środowisko do wzrostu i reprodukcji. Mogą one powodować szereg problemów zdrowotnych, o czym szerzej opowiemy w poniższym artykule. Najwyższa pora, aby dowiedzieć się, jakie są pasożyty układu pokarmowego, jak wygląda ich rozpoznanie czy ewentualne leczenie w przypadku ich wystąpienia. Zapraszamy i życzymy przyjemnej lektury.
Tasiemce
Tasiemce, takie jak Taenia solium (tasiemiec nieuzbrojony) i Taenia saginata (tasiemiec uzbrojony), to pasożyty, które mogą osiągnąć nawet kilka metrów długości. Zakażenie nimi najczęściej następuje poprzez spożycie surowego lub niedogotowanego mięsa zawierającego jaja, lub larwy tasiemca. Uwolniona główka pasożyta w przewodzie pokarmowym przytwierdza się za pomocą przyssawek do błony śluzowej jelita. Do postaci dorosłej wzrasta przez kolejne 4 miesiące, osiągając od 2 do nawet 20 m.
Owsiki
Owsiki, zwane też Enterobius vermicularis, to niewielkie, białe robaki, które są najczęstszymi pasożytami przewodu pokarmowego u dzieci. Zarażenie owsikami zwykle następuje drogą pokarmową poprzez brudne ręce. Inną możliwością jest kontakt z zarażoną osobą - tu przykładem może być używanie pościeli, ręczników czy zabawek.
Giardia
Giardia lamblia, znana też jako Giardia intestinalis, to jednokomórkowy pasożyt, który powoduje giardiozę. Zarażenie giardią najczęściej następuje poprzez spożycie cyst znajdujących się w zanieczyszczonej wody lub pokarmach.
Toxoplasma
Toxoplasma gondii to jednokomórkowy pasożyt, który powoduje toksoplazmozę. Chociaż większość infekcji jest bezobjawowych, toksoplazmoza może powodować poważne problemy u osób z obniżoną odpornością oraz u kobiet w ciąży.
Najczęstszą parazytozą przewodu pokarmowego jest owsica. Zdecydowanie rzadziej w Polsce występują tasiemczyce czy glistnica. Powszechne są również zarażenia Toxoplasma gondii.
Jakie są najczęstsze objawy pasożytów w przewodzie pokarmowym?
Na tym etapie warto zauważyć również, że pasożyty w organizmie mogą powodować wiele różnorodnych objawów - te zależą przede wszystkim od rodzaju pasożyta, miejsca zakażenia, a także stanu zdrowia zarażonej osoby. Często powodują problemy z trawieniem, które mogą prowadzić do biegunki, zaparć lub nienaturalnie wyglądającego stolca. Ponadto mogą wywoływać również ból i dyskomfort w okolicy brzucha. Mogą to być skurcze, gazy lub uczucie pełności. Pasożyty w przewodzie pokarmowym mogą zaburzać wchłanianie składników odżywczych, prowadząc tym samym do chronicznego zmęczenia. Niektóre mogą odpowiadać za pojawienie się niepokojących zmian skórnych, takich jak wysypki, obrzęki, owrzodzenia lub podrażnienia. Ponadto warto wspomnieć również o nieoczekiwanych zmianach wagi - zarówno zwiększaniu, jak i utracie masy ciała. Inne objawy pasożytów w przewodzie pokarmowym to wystąpienie bólów mięśni i stawów, gorączka, kaszel czy objawy neurologiczne.
Należy pamiętać jednak, że obecność jednego lub więcej symptomów w rzeczywistości nie musi oznaczać obecności pasożytów. W przypadku obaw dotyczących stanu zdrowia należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
Pasożyty w przewodzie pokarmowym - jakie badania należy wykonać?
Skoro udało się już ustalić, jakie są pasożyty układu pokarmowego, warto byłoby podkreślić, że ich wykrycie jest niekiedy skomplikowane i może wymagać wykonania różnych rodzajów badań - w zależności od rodzaju podejrzewanego pasożyta.
Badanie kału - jest to najbardziej podstawowe badanie wykonywane w przypadku podejrzenia pasożytów w przewodzie pokarmowym. Analiza próbek kału może pomóc w identyfikacji jaj, larw lub dorosłych pasożytów.
Testy serologiczne - te polegają na badaniu krwi w celu wykrycia specyficznych przeciwciał przeciwko pasożytom. Są one często używane do diagnozy pasożytów, które mogą zarażać różne części ciała - przykładem może być toksoplazmoza czy malaria.
Badania endoskopowe - w niektórych przypadkach, lekarz może zdecydować się na wykonanie endoskopii, która pokaże dokładnie wnętrze układu pokarmowego.
Badania obrazowe - pasożyty, które infekują organy poza przewodem pokarmowym, takie jak wątroba czy płuca, mogą być wykrywane za pomocą badań obrazowych, takich jak USG, CT czy MRI.
Leczenie pasożytów w przewodzie pokarmowym
Leczenie zależy od typu pasożyta, jego lokalizacji, a także stanu ogólnego zdrowia pacjenta. W wielu przypadkach polega na przyjmowaniu leków przeciwpasożytniczych, które zabijają pasożyty lub zatrzymują ich rozwój. W niektórych przypadkach - szczególnie, gdy pasożyty powodują poważne objawy, konieczne może być leczenie objawowe. To może obejmować leki przeciwbiegunkowe, przeciwbólowe, a nawet leki stymulujące układ odpornościowy. Pomocna może okazać się także zmiana diety - podczas leczenia należy stosować zwykle dietę ubogą w węglowodany i bogatą w błonnik.
Wsparciem mogą okazać się także odpowiednio dobrane suplementy diety, zawierające składniki, które wspomagają równowagę mikroorganizmów przewodu pokarmowego. Jednym z naturalnych składników, na które warto zwrócić uwagę w składzie, jest czosnek, wspierający zachowanie prawidłowej mikrobioty jelitowej i działający korzystnie na układ immunologiczny. Czosnek ze względu na wysoką zawartość allicyny nazywany jest naturalnym antybiotykiem. Przyczynia się do niszczenia m.in. bakterii Helicobacter pylori, która odpowiedzialna jest za owrzodzenia i stany zapalne. Czosnek stymuluje układ odpornościowy, znacząco zwiekszając odporność na infekcje. Jego właściwości immunomodulujące wynikają ze stymulowania komórek NK czy aktywowania odpowiedzi limfocytów na cytokiny i miogeny. Równie cennymi składnikami są czarnuszka siewna lub bylica piołun - te wpływają na regulację mikrobioty jelit. Z kolei dzikie oregano wykazuje korzystny wpływ na trawienie. Podkreślmy, że oregano łączy w sobie właściwości przeciwbakteryjne, rozkurczowe i przeciwgrzybicze. Jak wykazują badania, zawarte w roślinie składniki m.in. składniki fenolowe zabijają bakterie, osłabiając jednocześnie integralność ich błon.
Tym sposobem udało nam się dowiedzieć, jakie są pasożyty układu pokarmowego i jak można je leczyć. Pragniemy podkreślić jednak, że diagnozowanie powinno być przeprowadzane przez specjalistę. Jeśli masz jakiekolwiek obawy dotyczące swojego zdrowia - koniecznie skonsultuj się z lekarzem.
Bibliografia:
- Młocicki, D., Świderski, Z., & Eira, C. (2008). Tasiemce – budowa i cykl życiowy. W: "Parazytologia i parazytozy zwierząt", red. Izabella Rząd. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
- Burkhart, C.N., & Burkhart, C.G. (2005). Assessment of frequency, transmission, and genitourinary complications of enterobiasis (pinworms). International Journal of Dermatology, 44(10), 837–840.
- Arizono, N., Yoshimura, Y., Tohzaka, N., Yamada, M., Tegoshi, T., Onishi, K., & Uchikawa, R. (2010). Ascariasis in Japan: is pig-derived Ascaris infecting humans?. Japanese Journal of Infectious Diseases, online: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21099099/.
- Crompton, D.W. (2001). Ascaris and ascariasis. Advances in Parasitology, 48, 285–375, online: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11013758/.
- Garcia, L.S. (2001). Diagnostic Medical Parasitology. American Society for Microbiology Press. ISBN 978-1-55581-253-5.
- Takano, J., Kojima, H., & Ogawa, K. (2018). Endoscopic diagnosis and treatment of parasitic diseases of the gastrointestinal tract. Digestive Endoscopy, 30 Suppl 1, 22–28.
- Rossignol, J.F. (2014). Cryptosporidium and Giardia: Treatment options and prospects for new drugs. Experimental Parasitology, 135, 113–127.
- Popielska J. Marczyńska M., Najczęstsze zarażenia pasożytnicze w Polsce, Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego WUM, SPZOZ Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie.
