Nie jest tajemnicą, że alkohol jest częstym dodatkiem do wielu spotkań czy imprez - jednak jego nadmiar może prowadzić do nieprzyjemnych skutków, takich jak, chociażby powszechnie znienawidzony kac, który jest naturalną reakcją organizmu na spożyte wcześniej trunki, a w dłuższym okresie - do poważnych problemów zdrowotnych. Czy istnieją skuteczne sposoby na to, jak przyspieszyć metabolizm alkoholu, a co za tym idzie - złagodzić negatywne efekty? Przyjrzyjmy się temu tematowi nieco bliżej!
Metabolizm alkoholu - jak to działa?
Zrozumienie, jak organizm metabolizuje alkohol, pomoże nam w rozwikłaniu zagadki dotyczącej przyspieszenia tego procesu. Alkohol, a konkretnie etanol, jest metabolizowany głównie przez wątrobę. Ponad 95% spożytego alkoholu etylowego jest utleniane do aldehydu octowego. Z kolei pozostała część wydalana jest w niezmienionej formie z moczem, a także wydychanym powietrzem - niewielkie i nieprzetworzone ilości pozwalają właśnie na pomiar zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu i w moczu. Sam proces, który nazywany jest wchłanianiem alkoholu, polega na tym, iż spożyty alkohol przenika z żołądka i jelit do krwi. Następnie za sprawą enzymów ulega przemianie. Z kolei w wątrobie pod wpływem działania enzymu zwanego dehydrogenazą alkoholową przekształca się w aldehyd octowy - ten jednak nie pozostaje niezmieniony. Ulega rozkładowi do octanu, a w ostatnim etapie do dwutlenku węgla i wody. Podkreślmy, że to kumulacja aldehydu odpowiada za objawy kaca po spożyciu alkoholu.
Warto podkreślić jednocześnie, że wspomniane wyżej ilości wypitego alkoholu, które mogą ulec przemianie w wątrobie w ciągu godziny, nie są zależne od jego ilości w organizmie. Dla większości osób tempo to wynosi około jednej standardowej porcji alkoholu na godzinę. W tym przypadku mówimy o około 14 gramach czystego alkoholu - odpowiada to jednemu kieliszkowi (150 ml) wina, jednemu drinkowi (44 ml) mocnego alkoholu lub jednej porcji (355 ml) piwa. Jednakże, tempo metabolizmu alkoholu może się różnić w zależności od wielu czynników, takich jak: płeć, masa ciała, genetyka, poziom tolerancji na alkohol, czy stan zdrowia wątroby. Na przykład, osoby z uszkodzoną wątrobą mogą metabolizować alkohol znacznie wolniej, podobnie jak osoby starsze czy osoby o niższej masie ciała.
Jak alkohol wpływa na organizm?
Alkohol działa bezpośrednio na układ nerwowy, wpływając na sposób przekazywania sygnałów między neuronami. Może to prowadzić do zmian w zachowaniu, koordynacji, procesie myślenia i pamięci. Przy długotrwałym spożywaniu alkoholu może dochodzić do trwałych uszkodzeń mózgu, w tym do zespołu Korsakowa, charakteryzującego się poważnymi problemami z pamięcią.
Układ trawienny
Nadmierne spożycie alkoholu może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak marskość wątroby, zapalenie trzustki i zwiększone ryzyko raka przełyku, gardła, wątroby i jelita grubego.
Układ sercowo-naczyniowy
Najnowsze badania wskazują, że alkohol - bez względu na ilość - nie jest korzystny dla zdrowia, a nadmierne spożycie może prowadzić do szeregu negatywnych skutków, w tym nadciśnienia, arytmii serca, udaru i choroby niedokrwiennej serca.
Układ odpornościowy
Nadmierne spożycie alkoholu może osłabiać układ odpornościowy, co zwiększa podatność na infekcje, takie jak zapalenie płuc i gruźlica, oraz może pogarszać zdolność organizmu do zwalczania nowotworów.
Skuteczne sposoby na to, jak poprawić metabolizm alkoholu
Nawodnienie to kluczowy element w procesie metabolizmu alkoholu. Alkohol jest diuretykiem, co oznacza, że powoduje odwodnienie. Picie wody pomaga uzupełnić utracone płyny i przyspiesza proces usuwania alkoholu z organizmu. Ponadto warto pamiętać o:
Odpowiednio skomponowanych posiłkach
Jedzenie przed spożyciem alkoholu również może zmniejszyć tempo, w którym alkohol jest wchłaniany do krwiobiegu. Podobnie jak jedzenie podczas picia alkoholu, a także po nim. Przed wypiciem alkoholu warto zjeść posiłek zawierający m.in. jaja, które przeważnie zawierają 6-7 g białka - ten uznawany jest za najbardziej sycący makroskładnik, który dodatkowo może opóźnić wchłanianie alkoholu, spowalniając jednocześnie opróżnianie żołądka. Owies jest doskonałym źródłem błonnika i białka, które wspierają uczucie sytości. Chociaż niekiedy zupełnie o tym zapominamy to 40 g surowego owsa, dostarcza blisko 5 g białka i 4 g błonnika, a także spore ilości magnezu, selenu i żelaza, o którym pisaliśmy w artykule “Jakie znaczenie dla organizmu ma żelazo?”. Do diety warto włączyć także banany, szparagi, jogurt grecki, łososia, grejpfruta czy melona.
Sen
Dobry sen jest kluczowy dla zdrowego metabolizmu, w tym także metabolizmu alkoholu. Należy zaznaczyć również, że alkohol ma działanie uspokajające, które może wywoływać uczucie odprężenia i senności, ale spożywanie alkoholu - zwłaszcza w nadmiarze - wiąże się ze słabą jakością i długością snu. Śpimy wówczas nieefektywnie i nie jest to sen regenerujący. To właśnie dlatego też osoby nadmiernie spożywające alkohol często doświadczają objawów bezsenności. Szczegółowe informacje na temat zdrowego snu dostępne są w naszym artykule zatytułowanym “Spokojny i głęboki sen? Garść cennych porad i wskazówek”.
Unikaj trunków zawierających kongenery
Jak wynika ze wstępnych ustaleń, spożywanie napojów bogatych w kongenery (chemiczne produkty uboczne), może spowolnić metabolizm alkoholu. Alkoholami obfitującymi w kongenery są: whisky, tequila, koniak, a w największym stopniu - bourbon. Warto pamiętać więc o tym, że wybór alkoholi o ich niskiej zawartości - białe wino, piwo gin - może zmniejszyć występowanie i nasilenie kaca.
Właściwe składniki w suplementach diety
Pomocne mogą okazać się również niektóre składniki w suplementach diety. Co może korzystnie wpływać na metabolizm alkoholu? Niacyna, która pomaga w utrzymaniu właściwych funkcji poznawczych, wpływając jednocześnie na zmniejszenie uczucia znużenia i ogólnego zmęczenia. Warto wspomnieć także o cynku, który pomaga w utrzymaniu funkcji poznawczych czy cholinie wspierającej funkcjonowanie wątroby. Nie zapominajmy także o opuncji figowej, która wykazuje korzystny wpływ na parametry wątroby w kontekście spożycia alkoholu. Wspomnijmy, że witaminy z grupy B są ważne, ponieważ duże porcje alkoholu uszczuplają zasoby choćby witaminy B1.
Podsumowując, choć istnieją pewne strategie, które mogą przyspieszyć metabolizm alkoholu, najważniejszy jest umiar w jego spożywaniu. Nie zapominajmy, że nadmierne spożycie alkoholu może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym choroby wątroby, chorób serca i problemów neurologicznych. Alkohol należy spożywać odpowiedzialnie.
Bibliografia:
- Cederbaum, A.I. (2012). Alcohol metabolism, online: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23101976/, dostęp: 16.04.2023.
- Zakhari, S. (2006). Overview: how is alcohol metabolized by the body?. Alcohol Research & Health, 29(4), 245–254. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6527027/ .
- Oscar-Berman, M., & Marinković, K. (2007). Alcohol: effects on neurobehavioral functions and the brain. Neuropsychology Review, 17(3), 239–257. https://doi.org/10.1007/s11065-007-9038-6
- The 6 Best Ways to Prevent (and Cure) a Hangover, online: https://www.healthline.com/nutrition/best-hangover-cures, dostęp: 16.05.23.
- Seitz, H.K., & Stickel, F. (2007). Molecular mechanisms of alcohol-mediated carcinogenesis.