Lewotyroksyna, a dokładniej sól sodowa lewotyroksyny (LT4) jest najczęściej stosowanym lekiem hormonalnym w leczeniu niedoczynności tarczycy. Ma na celu uzupełnianie “brakujących” hormonów tarczycowych. Osoby, które ją stosują, powinny niezwłocznie dowiedzieć się o interakcjach lewotyroksyny, w jakie może wchodzić z żywnością i lekami. Nawet u ⅓ pacjentów nie udaje się ustalić optymalnej dawki przy regularnej kontroli laboratoryjnej parametrów tarczycowych, co jest wynikiem licznych interakcji, w jakie wchodzi lewotyroksyna z żywnością i lekami. Na jej biodostępność może także wpływać pH żołądka czy wiek pacjenta. Kluczowa zatem staje się świadomość prawidłowego przyjmowania leku, z uwzględnieniem czynników fizjologicznych czy żywnościowych, aby uzyskiwać zadowalające wyniki leczenia.
Jak przyjmować lewotyroksynę?
Lewotyroksyna jest włączana przez lekarza w momencie zaburzonych wyników tarczycowych, m.in. podwyższonego poziomu TSH i obniżonego profilu fT4, co świadczy o zapotrzebowaniu na lewotyroksynę. Wielkość dawki jest uzależniona od stopnia niedoczynności tarczycy i zaawansowania choroby. Jest ustalana indywidualnie na podstawie badań diagnostycznych i lekarskich.
Pora przyjmowania lewotyroksyny nie pozostaje bez znaczenia. Ogólnie przyjmuje się, że należy stosować ją na pusty żołądek tuż po przebudzeniu się. Wynika to z licznych interakcji z pokarmem, w które wchodzi lewotyroksyna. Badania pokazują, że przyjęcie leku w dawce 100 mcg na czczo versus po posiłku znacząco wpływało na biodostępność – nastąpił spadek odpowiednio z 79% do 64%. Optymalnie jest zachować godzinę przerwy między przyjęciem leku a zjedzeniem śniadania. Pokarmy, które szczególnie zakłócają wchłanianie lewotyroksyny to niektóre owoce (m.in. winogrona, grejpfrut), nabiał ze względu na obecność wapnia, a także soja. W przypadku tego ostatniego składnika pokarmowego badania wskazują, aby zachować aż 4 godziny przerwy od przyjęcia leku.
Poza porannym schematem dawkowania lewotyroksyny często realizowane jest podanie leku przed snem - 2 godziny po kolacji. Uzyskuje się tutaj także satysfakcjonującą efektywność wchłaniania, co może być związane ze zwolnioną perystaltyką jelit w nocy, co z kolei przekłada się na dłuższy czas kontaktu leku ze środowiskiem wchłaniania i dobrą absorpcją. Najważniejsze, aby tabletkę popijać wodą (z kawą także dobrze jest poczekać około godziny od przyjęcia leku). Jeśli dawka zostanie pominięta, nie należy brać „podwójnej” dawki leku, a po prostu przyjąć kolejną dawkę standardowo następnego dnia.
Interakcje lewotyroksyny z suplementami czy lekami
Badania wskazują także, że lewotyroksyna może gryźć się z niektórymi lekami i suplementami diety. Szczególnie warto wymienić tutaj preparaty wapnia, żelaza czy magnezu, przy których należy zachować minimum 2 godziny odstępu. Problematyczne może być szczególnie stosowanie żelaza, które zaleca się przyjmować na czczo – podobnie jak lewotyroksynę. W takiej sytuacji najkorzystniej będzie przesunąć dawkowanie żelaza, np. 2 godziny po spożytym śniadaniu i 2 godziny przed kolejnym posiłkiem. Zachowamy tym samym “higienę” przyjmowania obu leków przy jednoczesnym uniknięciu interakcji.
Warto także podkreślić interakcję lewotyroksyny z lekami „osłonowymi” na żołądek (inhibitory pompy protonowej). Jako że leki te zmniejszają kwasowość żołądka, mogą zakłócać wchłanianie lewotyroksyny. W sytuacji konieczności przyjmowania leków z grupy IPP i lewotyroksyny warto jest przemyśleć stały schemat dawkowania, aby zapobiec wystąpieniu interakcji międzylekowej. Poza tym nie należy przyjmować lewotyroksyny jednocześnie z błonnikiem, węglem aktywnym i związkami glinu. „Stan żołądka” i jego pH jest podkreślane jako kluczowe dla efektywnego wchłaniania lewotyroksyny. Badania pokazują, że zapalenie śluzówki żołądka, infekcja H. pylori, refluks, a także choroby zapalne jelit, celiakia mogą przekładać się na zmniejszoną absorpcję lewotyroksyny.
Korzystna interakcja, czyli łączenie lewotyroksyny z witaminą C
Jedną z korzystnych interakcji lewotyroksyny,jest jej połączenie z witaminą C. W badaniach wykazano, że jednoczesne stosowanie lewotyroksyny z kwasem askorbinowym poprawiało parametry tarczycowe u osób z niedoczynnością tarczycy. Odnotowano obniżenie TSH o prawie 70%, a także wzrost parametrów fT4 i fT3 w porównaniu do grupy przyjmującej wyłącznie lewotyroksynę. W badaniach stosowano dawki 500-1000 mg witaminy C w postaci płynnej.
Taki efekt jest uzasadniany tym, że witamina C, obniżając pH żołądka, poprawia wchłanianie hormonu i korzystnie oddziałuje na wyniki laboratoryjne. Być może takie interwencje pozwolą na jeszcze lepsze dopasowanie dawki hormonu i być może przyczynią się do uzyskania pożądanego efektu terapeutycznego przy niższej dawce hormonu.
Podsumowanie na temat interakcji lewotyroksyny
Lewotyroksyna zalicza się do substancji mogących wchodzić w interakcje z lekami czy suplementami. W celu zmaksymalizowania efektów farmakoterapii warto jest uwzględnić wszystkie czynniki, mające wpływ na jej biodostępność, w tym czynniki fizjologiczne, patofizjologiczne czy żywieniowe. Pozwoli to na prowadzenie skutecznego i bezpiecznego procesu terapeutycznego.
A więcej informacji o tarczycy i o holistycznym ujęciu leczenia chorób tarczycy, znajdziesz także na naszym profilu facebookowym @Insulinooporność wpływa na codzienność. Nadajemy jej właściwy kształt. Jeśli chodzą Ci po głowie pytania dotyczące tarczycy, koniecznie napisz do nas za pośrednictwem profilu facebookowego.
Bibliografia:
- 1. Czynniki wpływające na biodostępność lewotyroksyny: https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2017/07/Farmacja_4_05.pdf
- 2. Interakcje lewotyroksyny: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33801406/
- 3. Wpływ witaminy C na wchłanianie lewotyroksyny: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24601693/
- 4. Witamina C poprawia wchłanianie lewotyroksyny: http://www.scielo.org.ar/pdf/raem/v48n1/v48n1a03.pdf
- 5. Czas stosowania lewotyroksyny: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19584184/