Wątroba jest jednym z tych narządów, któremu nasi przodkowie poświęcali bardzo dużo uwagi. Otaczanie jej specjalnym kultem - głównie w Mezopotamii, a później Grecji - miało to związek z przekonaniem, iż bogowie zapisują w niej przyszłość tak, jak na glinianych tabliczkach. Dodatkowo postrzegana była bowiem jako siedlisko życia i duszy, którą należy traktować z należytym szacunkiem. Z czasem coraz większą popularnością cieszyło się stwierdzenie głoszące, iż w wątrobie początek mają wszystkie żyły. Mimo że dziś przypisywane jej funkcje nieco się zmieniły, to w dalszym ciągu uznawana jest za jeden z ważniejszych gruczołów w organizmie, który można z łatwością obciążyć, stosując niewłaściwą dietę czy prowadząc nieodpowiedni styl życia. Jak dbać o wątrobę? Na czym polega regeneracja wątroby? Zapraszamy do lektury naszego artykułu.
Najważniejsze informacje na temat wątroby
Na wstępie warto byłoby nieco bliżej przyjrzeć się samej wątrobie, która nieprzypadkowo określana jest zaszczytnym mianem centralnego laboratorium ciała. Otóż jest największym gruczołem ciała, który waży 1,5 kg i odgrywa rolę w wielu różnorodnych przemianach chemicznych, jakie zachodzą w organizmie. Niemalże cała znajduje się w prawym nadbrzuszu - przykryta jest żebrami. Jej górne powierzchnie przylegają do przepony, dzięki czemu możliwe jest oddzielenie od siebie jamy opłucnej i brzusznej. Warto wspomnieć również o tym, że część gruczołu zrośnięta jest z przeponą i prawym nadnerczem. Z kolei niezrośnietą powierzchnię wątroby pokrywa błona. Tylną część wątroby ograniczają następujące narządy: żołądek, jelito grube, dwunastnica, prawa nerka.
Na szczególną uwagę zasługuje również fakt, iż wątroba składa się hepatocytów, czyli komórek, przez które przepływają duże ilości krwi. Te pobierają z niej niektóre substancje, wydzielając inne. Ponadto hepatocyty mieszczą się w kolumnach nazywanych zrazikami. Przez ich środek biegnie żyła wątrobowa, a dodatkowo znaleźć można również miejsca, które wypełnione są krwią - tzw. zatoki żylne. Ich głównym zadaniem jest wyłapywanie z krwiobiegu rozpadających się krwinek czerwonych, różnorodnych bakterii czy zużytych części komórek.
Jakie funkcje pełni wątroba?
Najwyższa pora, aby przyjrzeć się nieco bliżej poszczególnym funkcjom, jakie pełni wątroba w organizmie. Mimo że są one mocno zróżnicowane, to niewątpliwie wymienić należy wydzielanie żółci niezbędnej do trawienia i wchłaniania tłuszczów. Dodatkowo uczestniczy również w przemianie materii. Ponadto:
- utrzymuje stały poziom glukozy we krwi,
- filtruje krew,
- odtruwa organizm poprzez rozkładanie i przekształcanie szkodliwych substancji w bezpieczne,
- magazynuje kwasy tłuszczowe, trójglicerydy, fosfolipidy, cholesterol, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i witaminy rozpuszczalne w wodzie,
- przechowuje zapasy żelaza w postaci magazynu: ferrytyny,
- “odkłada” niewielkie ilości tłuszczów i białek, które w razie potrzeby zamienia w węglowodany,
- w wątrobie zachodzi również przemiana laktozy w glukozę.
Oprócz tego należy zauważyć również, że dzięki wątrobie możliwe jest produkowanie czynników odpowiedzialnych za krzepnięcie krwi. Wątroba zatrzymuje też komórki odpornościowe - te biorą udział w procesach eliminacyjnych substancji obcych, które atakują ustrój. Te z kolei odgrywają kluczową w procesach regulacji systemu odpornościowego. Jak więc widać, dobra kondycja wątroby niezbędna jest do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu.
Pomyśl o wątrobie, czyli najczęstsze objawy nieprawidłowego działania
Mimo że narząd, jakim jest wątroba, jest wielostronny i skomplikowany, to jest też podatny na choroby. Zwykle schorzenia wątroby mają jednoznaczny związek z prowadzeniem niezdrowego stylu życia czy złymi nawykami żywieniowymi. Wśród wielu objawów, które mogą świadczyć o nieprawidłowym działaniu wątroby, wymienić należy bóle głowy, niestrawność i senność po posiłkach, świąd skóry, drażliwość i obniżony nastrój, nieprzyjemny smak w ustach, częste zaparcia, brak apetytu, przewlekłe zmęczenie pomimo wystarczającej ilości snu, żółte zabarwienie skóry lub spojówek, odbarwienia skóry. Chociaż wszystkie wymienione objawy mogą występować również z innych przyczyn, należy ukierunkować także diagnostykę odpowiednio pod kątem wątroby- szczególnie wówczas, gdy niepokojące sygnały pojawiły się stosunkowo niedawno.
Pozostając jeszcze w wątku objawów, warto wymienić najczęściej występujące schorzenia wątroby. I tak mowa tu m.in. o: niealkoholowej i alkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby, polekowym zapaleniu wątroby, wirusowym zapaleniu wątroby typu A, B, C, autoimmunologicznym zapaleniu wątroby czy marskości wątroby. Jednak, aby móc zapobiec schorzeniom czy wystąpieniu niepokojących objawów warto dowiedzieć się, jak prawidłowo zadbać o wątrobę i jakie czynniki mają na nią niekorzystny wpływ.
Dieta
Chociaż niekiedy zupełnie nie zdajemy sobie z tego sprawy, to dieta jest jedną z najczęstszych przyczyn schorzeń wątroby. Spożywanie zbyt dużej ilości kalorii, tłuszczu i przetworzonych węgowodowanych lub dieta pozbawiona pełnowartościowych produktów stanowi gigantyczne zagrożenie dla wątroby. Główne skutki dla wątroby, jakie niesie ze sobą niewłaściwe odżywianie to m.in.
- stłuszczenie wątroby spowodowane nadmierną kalorycznością i związaną z tym nadmierną masą ciała,
- przewlekły niedobór dobroczynnych substancji,
- chemiczne dodatki w diecie, których wątroba musi się pozbyć, wpływają na jej obciążenie, czyli wysoko przetworzona dieta,
- zaburzenia produkcji wydzielania żółci.
Nadużywanie leków i alkoholu
Alkohol jest dla wątroby szczególnie silną trucizną. Nadmierne spożywanie może doprowadzić do wyniszczenia organizmu lub marskości wątroby. Poza alkoholem coraz większe zagrożenie stanowi także nadużywanie leków. Zbyt częste lub nawet nałogowe ich przyjmowanie może doprowadzić do przewlekłego uszkodzenia wątroby, a w konsekwencji - marskości.
Trucizny środowiskowe
Za największe trucizny dla wątroby uznawane są dodatki do żywności, które mogą pozostawać na owocach i warzywach. To właśnie dlatego tak istotne jest, aby kupować produkty pochodzące wyłącznie od sprawdzonych, lokalnych dostawców, a także pamiętać o ich dokładnym umyciu. Warto wspomnieć również o pozostałościach leków, które znaleźć można w wyrobach mięsnych, są to tzw. pozostałości leków weterynaryjnych.
Oprócz zdrowej i zbilansowanej diety, a także rezygnacji lub maksymalnego zminimalizowania ilości spożywanego alkoholu, unikania cukru, nadmiernej ilości soli czy tłuszczów zwierzęcych do codziennej diety warto włączyć niektóre warzywa i owoce przyprawowe, które wspomagają czynności wątroby znacznie lepiej niż inne. Trafnymi przykładami mogą być karczochy, buraki, marchew, kapusta czy brokuły. Przypomnijmy jednocześnie, że dobór leków i zasadność ich stosowania powinna być zawsze skonsultowane z lekarzem lub farmaceutą.
Regeneracja wątroby a naturalne sposoby
Wsparciem w regeneracji wątroby, pomagającym zachować zdrowie wątroby i prawidłowe oczyszczanie organizmu mogą być także naturalne zioła i suplementy diety, o których szerzej pisaliśmy w artykule “Różnica między suplementami a lekami. Kiedy sięgać po suplementy, a kiedy konieczne są leki?”.
W tym celu pomocny może okazać się ostropest plamisty, który wykazuje pozytywny wpływ na funkcjonowanie i procesy regeneracji wątroby, w tym także procesy detoksykacji.
Wartościowymi składnikami wspierającymi zdrowie wątroby będą cholina i cykoria wspierające funkcjonowanie wątroby oraz L-asparaginian-L-ornityny, który uczestniczy w metabolizmie amoniaku, przez co ma znaczenie dla procesów regeneracji i oczyszczania wątroby. Ciekawym dodatkiem może być mniszek lekarski, który usprawnia czynności wątroby.
Podsumowując, w przypadku chorób i niepokojących objawów ze strony wątroby kluczowe znaczenie ma właściwa - lekkostrawna - dieta, która nazywana bywa również dietą wątrobową. Warto postawić także na różnorodne pokarmy, w tym owoce i warzywa, które promują zdrowie mikrobioty jelitowej, która także ma kluczowy wpływ na kondycję wątroby. Niejednokrotnie wsparciem uzupełniającym są wysokiej jakości suplementy diety lub zioła wspomagające pracę wątroby. Nie zapominajmy, że zdrowa wątroba wpływa pozytywnie na funkcjonowanie organizmu, a także nasze zdrowie i samopoczucie. Warto zadbać o nią w szczególny sposób.
Literatura:
|
