Ciśnienie krwi jest jednym z podstawowych parametrów określających stan zdrowia człowieka. Chociaż wiele uwagi poświęca się problemowi nadciśnienia, to niskie ciśnienie (hipotonia) również może wywoływać niepokój. Zastanawiasz się, kiedy możemy mówić o niskim ciśnieniu? Nie wiesz, czy niskie ciśnienie wymaga leczenia? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znaleźć można w naszym artykule!
Jakie są normy ciśnienia tętniczego krwi?
Ciśnienie krwi jest jednym z kluczowych wskaźników zdrowia sercowo-naczyniowego. Odczyty ciśnienia krwi mierzą siłę, z jaką krew popycha ściany tętnic podczas przepływania przez nie. Prawidłowy poziom ciśnienia jest niezbędny dla właściwego funkcjonowania wszystkich organów w naszym ciele - od serca aż po mózg.
Skurczowe i Rozkurczowe
Gdy mówimy o ciśnieniu krwi, często słyszymy dwie liczby - "120 na 80". Pierwsza liczba to ciśnienie skurczowe, które mierzy ciśnienie w tętnicach, gdy serce kurczy się (pompuje krew). Jest to moment, gdy ciśnienie jest najwyższe. Druga liczba to ciśnienie rozkurczowe, które mierzy ciśnienie w tętnicach, gdy serce jest w stanie rozkurczu, między uderzeniami. Jest to moment, gdy serce odpoczywa przed kolejnym skurczem. Prawidłowe ciśnienie powinno wahać się w granicach 100–139/60–89 mmHg.
Hipotonia - co to oznacza?
Kiedy wartości ciśnienia krwi spadają poniżej 90/60 mm Hg, mówimy o hipotonii, czyli niskim ciśnieniu krwi. Osoby z hipotonią mogą nie doświadczać żadnych objawów, ale w niektórych przypadkach mogą odczuwać zawroty głowy, mdłości, a nawet omdlenia. Niskie ciśnienie może być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak odwodnienie, infekcje, niektóre leki, czy problemy z sercem. Dla wielu osób niskie ciśnienie jest czymś zupełnie normalnym i nie stanowi powodów do obaw. Jednakże jeśli towarzyszą mu niepokojące objawy, warto skonsultować się z lekarzem w celu zidentyfikowania przyczyny i ustalenia ewentualnego leczenia.
Rodzaje hipotonii
Hipotonia może mieć różne przyczyny oraz objawy w zależności od jego typu. Wyróżniamy następujące rodzaje hipotonii:
Niedociśnienie samoistne (pierwotne)
To najpowszechniejsza postać. W wielu przypadkach nie wiąże się z żadnymi poważnymi problemami zdrowotnymi. Jeżeli niedociśnienie samoistne nie objawia się niepokojącymi symptomami, zwykle nie jest konieczne leczenie.
Niedociśnienie ortostatyczne
Ten rodzaj hipotonii występuje w momencie, gdy osoba przechodzi z pozycji siedzącej lub leżącej do stojącej. Ciśnienie skurczowe może spadać o co najmniej 20 mm Hg, a rozkurczowe o 10 mm Hg po przejściu do pozycji pionowej. Niedociśnienie ortostatyczne może być wynikiem innych schorzeń. Za najczęstsze przyczyny uznaje się chorobę Parkinsona z niewydolnością autonomiczną, cukrzycę, porfirię, choroby nadnerczy, a także zwiększenie sztywności naczyń krwionośnych. Hipotonia ortostatyczna jest również spotykana wśród pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i jest uważane za postać trudną do leczenia. Może także wpływać na zwiększenie ryzyka powikłań związanych z układem krążenia.
Na tym etapie warto zaznaczyć, że problem hipotonii dotyczy ogółem około 1-2% dorosłych osób. Z niedociśnieniem ortostatycznym zmaga się około 5-10% osób po 65 roku życia.
Niskie ciśnienie – objawy
Chociaż niskie ciśnienie (hipotonia) może być zupełnie naturalnym stanem dla niektórych osób, a co za tym idzie - nie powodować żadnych dolegliwości, dla innych może być źródłem wielu nieprzyjemnych objawów.
- Zawroty głowy - mogą być spowodowane zmniejszonym dopływem krwi do mózgu. W skrajnych przypadkach mogą prowadzić to do omdlenia, zwłaszcza przy gwałtownej zmianie pozycji ciała.
- Mdłości - zmniejszone ciśnienie krwi może wpływać na układ trawienny, powodując uczucie mdłości. W skrajnych przypadkach mogą wystąpić wymioty.
- Uczucie osłabienia - osoby z niskim ciśnieniem mogą czuć ciągłe zmęczenie lub brak energii, co może wpływać na ich codzienne funkcjonowanie.
- Zamroczenie - to uczucie jest mniej intensywne niż omdlenie, ale może prowadzić do uczucia dezorientacji lub chwilowego "odłączenia" od otoczenia.
- Przyspieszone tętno - nazywane również tachykardią, może być reakcją organizmu na niskie ciśnienie. Serce może zacząć bić szybciej podczas próby dostarczenia odpowiedniej ilości krwi do narządów.
- Mgła przed oczami - spadek ciśnienia krwi może prowadzić do tymczasowego zaburzenia widzenia jak np. mgła przed oczami.
- Wilgotna i blada skóra - zmniejszony przepływ krwi może również wpływać na skórę, czyniąc ją wilgotną i bladą.
Warto zaznaczyć, że objawy te mogą występować indywidualnie lub w połączeniu z innymi. Ponadto w niektórych przypadkach mogą wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne, które wymagają natychmiastowej interwencji medycznej.
Czym grozi niskie ciśnienie?
Niedociśnienie może ograniczyć przepływ krwi do kluczowych narządów, takich jak serce czy mózg. To może prowadzić do zaburzeń w ich funkcjonowaniu - zwłaszcza jeśli stan ten utrzymuje się przez dłuższy czas. Zawroty głowy lub omdlenia spowodowane niskim ciśnieniem mogą zwiększyć ryzyko upadków, co jest szczególnie niebezpieczne w przypadku osób starszych, które są w większym stopniu narażone na złamania czy urazy.
W skrajnych przypadkach, takich jak wstrząs septyczny czy wstrząs hipowolemiczny, gwałtowny spadek ciśnienia krwi może bezpośrednio zagrażać życiu. Wstrząs może prowadzić do uszkodzenia narządów, niewydolności wielonarządowej czy śmierci. U osób z chorobą Parkinsona czy cukrzycą, niedociśnienie może powodować dodatkowe komplikacje lub nasilać istniejące objawy.
Leczenie niskiego ciśnienia - czy jest konieczne?
Nie zawsze konieczne jest leczenie niskiego ciśnienia. Jeśli nie występują żadne niepokojące objawy, interwencja nie jest konieczna. Jednak w przypadkach, gdy niskie ciśnienie prowadzi do poważniejszych objawów lub komplikacji, zalecana będzie wizyta u specjalisty i ustalenie planu leczenia.
Jak podnieść niskie ciśnienie?
Sól może pomóc w zwiększeniu ciśnienia krwi, ponieważ zatrzymuje wodę w organizmie. Jednak nadmierne spożycie soli może prowadzić do innych problemów zdrowotnych, takich jak nadciśnienie tętnicze. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed dokonaniem istotnych zmian w diecie.
Odwodnienie jest jedną z głównych przyczyn niskiego ciśnienia. Zwiększenie spożycia płynów może pomóc w zwiększeniu objętości krwi, co z kolei może podnieść ciśnienie krwi. Alkohol może obniżać ciśnienie krwi, rozszerzając naczynia krwionośne. Osoby z hipotonią powinny ograniczyć jego spożycie lub też całkowicie z niego zrezygnować. W niektórych przypadkach lekarz może przepisać leki podnoszące ciśnienie krwi.
Powolne wstawanie z łóżka może pomóc zapobiec zawrotom głowy i innym objawom hipotonii ortostatycznej. Drobne, częste posiłki mogą wspomagać ustabilizowanie ciśnienia krwi, zwłaszcza jeśli są bogate w sole.
Jak utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi?
Aby utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi, należy:
- zdrowo się odżywiać,
- uprawiać regularnie aktywność fizyczną,
- unikać nadmiernej konsumpcji alkoholu i soli,
- kontrolować masę ciała,
- unikać stresu.
Wsparciem w celu utrzymania prawidłowego ciśnienia krwi może być odpowiednio dobrana suplementacji. Warto zwrócić uwagę na nutraceutyki, które w składzie zawierają magnez i potas, witaminą B6 oraz koenzymem Q10, tworząc tym samym kompozycję składników wpływających korzystnie na układ krwionośny. Potas, zwłaszcza w postaci cytrynianu potasu, sprzyja utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi, a jego forma jest łatwo przyswajalna i mniej drażniąca dla układu trawiennego w porównaniu z chlorkiem potasu. Z kolei magnez pomaga w zachowaniu równowagi elektrolitowej i redukcji uczucia wyczerpania. Zadaniem koenzym Q10 jest ochrona organizmu przed stresem oksydacyjnym, w tym w obrębie naczyń krwionośnych.
Podsumowując, choć niskie ciśnienie tętnicze nie zawsze wymaga interwencji, ważne jest monitorowanie objawów i natychmiastowe reagowanie w razie potrzeby. Regularne badania kontrolne, zdrowy styl życia i suplementacja pomogą w utrzymaniu optymalnego ciśnienia krwi.
Bibliografia:
- L.Markuszewski, J.Ruxer , D.Michałkiewicz,A.Bissinger, Zaburzenia ciśnienia tętniczego i parametrów spektralnej analizy zmienności rytmu serca w odpowiedzi na pionizację u chorych na cukrzycę typu 1, Folia Cardiologica Excerpta 2006, tom 1, nr 6, 305–311.
- M.Banach, Aktualny stan wiedzy na temat hipotonii, Borgis - Medycyna Rodzinna 6/2004, s. 246-250.
- "Understanding Blood Pressure Readings." American Heart Association, 2020.
- "Low blood pressure (hypotension)." Mayo Clinic, 2019.
- Chobanian, A.V., et al. "Seventh report of the joint national committee on prevention, detection, evaluation, and treatment of high blood pressure." Hypertension, 2003. 42(6):1206-52.
