Produkty zawierające składnik: Witamina B₆

Witamina B6 (pirydoksyna) po raz pierwszy zidentyfikowana została w 1934 roku przez Gyorgy'ego. W 1938 roku Lepkowsky uzyskał witaminę tę w formie krystalicznej. Z kolei Harris (USA) i Kühn (Niemcy) zsyntetyzowali ją chemicznie. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż witamina ta występuje w 3 różnych postaciach, a mianowicie mowa tu o: pirydoksynie, pirydoksalu i pirydoksaminie - związki te są rozpuszczalne w wodzie, a dodatkowo każdy z nich może być dostarczany do organizmu wraz z pożywieniem. Aktywnymi metabolicznie formami witaminy B6 są fosforan pirydoksalu oraz fosforany pirydoksaminy. Mimo że w zdecydowanej większości przypadków witamina B6 kojarzona jest ze wspomaganiem prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, to pełnione przez nią funkcje są zdecydowanie bardziej złożone. Co więcej, jest ona niezbędnym czynnikiem do właściwego rozwoju i prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Witamina B6 wydalana jest głównie przez nerki z moczem. 

Jaką rolę w organizmie odgrywa witamina B6?

Już na początku warto wspomnieć o tym, że pirydoksyna jest niezbędna do biosyntezy, a także degradacji aminokwasów. Kluczową rolę odgrywa również w przemianie cukrów i kwasów tłuszczowych. Witamina B6 jest swego rodzaju prekursorem koenzymów - mówimy tu o ponad 100 różnych enzymach, regulujących przebieg najważniejszych reakcji biochemicznych. Inne funkcje w organizmie, o których niewątpliwie należy wspomnieć to m.in.:

• wpływa na ciśnienie krwi i skurcze mięśni, 
• wspiera układ odpornościowy organizmu, 
• przyczynia się do zmniejszenia uczucia nadmiernego zmęczenia, 
• korzystnie wpływa na utrzymanie funkcji psychologicznych, 
• przyczynia się do regulacji aktywności hormonalnej, 
• wspomaga leczenie łojotokowego zapalenia skóry czy wypadania włosów,
• wywiera korzystny wpływ na układ nerwowy.

Na tym oczywiście nie koniec. Różne badania pokazują, że składniki odżywcze, w tym B6, pozyskiwane z diety, mogą mieć działanie zapobiegające nowotworom, ale nie oznacza to, że te same efekty występują w przypadku suplementów. Ponadto długotrwała suplementacja może zwiększać ryzyko raka płuc u palaczy płci męskiej.

Witamina B6 - korzyści ze stosowania

Jakie korzyści niesie ze sobą suplementacja witaminy B6? Ta może być stosowana przez kobiety w celu złagodzenia dokuliczywych objawów zespołu przedmiesiączkowego - PMS w tym m.in. drażliwości czy lęku. Ponadto z powodzeniem mogą sięgać po nią kobiety w ciąży, aby złagodzić nudności i wymioty. Z kolei w przypadku osób starszych witamina B6 może pomóc w zapobieganiu chorobie oczu, jaką jest zwyrodnienie plamki żółtej. Korzyści dotyczą także osób zmagających się z reumatoidalnym zapaleniem stawów - powodem jest łagodzenie objawów.

Niedobór witaminy B6

Objawy niedoboru witaminy B6 w dużej mierze przypominają awitaminozę B2 i B3. Widoczne stają się wówczas stany zapalne skóry, które niejednokrotnie mylone są z pelagrą, podrażnienie języka i błon śluzowych jamy ustnej, wystąpienie zmian w układzie nerwowym, bezsenność, zwiększona podatność na infekcje, apatia, egzema lub łojotokowe zapalenie skóry, niedokrwistość makrocytarna lub zaburzenia neurologiczne. Pragniemy przypomnieć jednocześnie, że nadmierne spożywanie alkoholu, palenie papierosów, a także przyjmowanie niektórych leków, takich jak np. hydralazyna czy też doustne środki antykoncepcyjne może przyczyniać się do obniżenia stężenia witaminy B6

 w organizmie (a także witaminy B12 i kwasu foliowego).

Z kolei nadmierne spożywanie pirydoksyny może wywoływać objawy neurologiczne, a w ekstremalnych przypadkach - wówczas, gdy spożywane jest ok. 500 mg na dobę, może dojść do neuropatii somatycznych. Najwyższa więc pora, aby dowiedzieć się, jak wyglądają normy, jeżeli chodzi o dzienne spożycie witaminy B6. Opracowane przez Instytut Żywności i Żywienia normy określają poziom zalecanego spożycia przez mężczyzn na poziomie 1,3 - 1,7 mg/dobę, a kobiet - 1,3 - 1,5 mg/dobę. U kobiet w ciąży jest to 1,9 mg - lekarz może zalecić przyjmowanie większych dawek, jeżeli uzna, iż korzyści dla pacjentki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu, a u matek karmiących piersią - 2mg. Należy pamiętać jednocześnie, że zapotrzebowanie zróżnicowane jest w zależności od wieku i płci. 

Pozostając jeszcze na krótką chwilę w kwestii niedoborów, warto wspomnieć o kobietach w czasie laktacji - często zdarza się, że świeżo upieczone matki nie dostarczają wystarczającej ilości tej witaminy swoich pociechom. W przypadku niemowląt do 12 miesiąca życia zalecane dzienne spożycie wynosi 0,4 mg. Kolejną grupą narażoną na niedobory są osoby starsze, które ukończyły 75 lat, a także alkoholicy - to z kolei ma związek z przemianami etanolu w aldehyd octowy.

Gdzie występuje witamina B6?

Witamina B6, podobnie jak wszystkie pozostałe witaminy z grupy B nie jest magazynowana w organizmie. To właśnie dlatego należy zadbać o regularne dostarczanie jej wraz z pożywieniem. Wśród źródeł witaminy B6 są zarówno ryby, jak i mięso czy podroby mięsne, ziemniaki, rośliny strączkowe, banany, produkty pełnoziarniste, jaja, awokado, kasza gryczana, otręby czy przyprawy w tym m.in. czosnek, chili, imbir. W przypadku, gdy dostarczanie optymalnych dawek nie jest możliwe wraz z dietą, warto rozważyć suplementację. 

Witamina B6 - przeciwwskazania

Z zażywania witaminy B6 powinny zrezygnować osoby przyjmujące lewodopę bez inhibitora obwodowej dekarboksylazy. Może dojść wówczas do zmniejszenia skuteczności lewodopy w leczeniu choroby Parkinsona. 

Warto zauważyć, że 5’ fosforan pirydoksalu jest formą aktywną witaminy B6 (tzw. koenzymem) - podczas wyboru suplementów warto zwrócić uwagę na postać witaminy, czyli w praktyce to w jakiej formie występuje. 

Podsumowując, witamina B6 to jedna z substancji niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizm. Oprócz tego, że wspomaga układ odpornościowy, pomaga w zminimalizowaniu zmęczenia, wpływa na ciśnienie krwi czy odpowiada za prawidłowe funkcje układu nerwowego. Z powodzeniem można dostarczać ją zarówno z pożywieniem, jak i stosując odpowiednie nutraceutyki.

Literatura:

1. N. Barnasz i in., Witaminy w pigułce. Witamina B6, „jagiellonskiecentruminnowacji.pl”, online: https://www.jagiellonskiecentruminnowacji.pl/wp-content/uploads/2019/01/witamina_b6.pdf, dostęp: 10.02.23. 
2. A. Gryszczyńska, Witaminy z grupy B - naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy, online: https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/1294/PF%204-2009.pdf?sequence=1&isAllowed=y, dostęp: 10.02.23. 
3. K. Stoś i in., Uchwała nr 18/2019 Zespołu ds. Suplementów Diety z dnia 13 grudnia 2019 r. w sprawie wyrażenia opinii dotyczącej maksymalnej dawki witaminy B6 w zalecanej dziennej porcji w suplementach diety, „gis.gov.pl”, online: https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2019/05/uchwa%C5%82a-18_2019-Witamina-B6.pdf, dostęp: 10.02.23, 
4. L.M.L. de Lau i inni, Dietary folate, vitamin B12, and vitamin B6 and the risk of Parkinson disease, „Neurology”, 67 (2), 2006, s. 315–318,
5. M. Mousain-Bosc i inni, Improvement of neurobehavioral disorders in children supplemented with magnesium-vitamin B6. II. Pervasive developmental disorder-autism, „Magnesium Research”, 19 (1), 2006, s. 53–62,
6. M. Jarosza, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewska, Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, online:https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf, dostęp: 10.02.23.