Produkty zawierające składnik: Ryboflawina

Ryboflawina lub inaczej witamina B2 występuje we wszystkich tkankach organizmu. Dodatkowo jako koenzym enzymów oddechowych uczestniczy w procesach mających związek z dostarczaniem energii. Odkrywcą witaminy jest Kuhn, który w 1933 roku wyodrębnił ją z drożdży, białka jaja kurzego, a także serwatki mlecznej. Wówczas określana była jako ,,laktochrom” lub ,,witamina G”. Ryboflawina szerokie zastosowanie znalazła w przemyśle farmaceutycznym, a także jako dodatek wzbogacający produkty spożywcze i pasze. I tak w przypadku żywności możemy mówić o występowaniu w 3 głównych postaciach, czyli formie wolnej i dwóch czynnych pochodnych - FAD i FMN. Aby określić stężenie ryboflawiny w organizmie, należy oznaczyć jej poziom w moczu. Prawidłowa zawartość ryboflawiny we krwi waha się między 80-200 mikrogramów na litr. Warto wspomnieć jednak, że w zdecydowanej większości z niedoborem zmagają się osoby starsze, cierpiące na silny lub przewlekły stres, sportowcy uprawiający sport wyczynowy lub fanatycy ceniący sobie zwiększoną aktywność fizyczną, a także kobiety ciężarne i matki karmiące piersią. 

Jaką rolę odgrywa ryboflawina w organizmie?

Ryboflawina jest jednym z najważniejszych składników odpowiedzialnych za transport wodoru oraz elektronów. Wolna ryboflawina uznawana jest za jeden z najsilniejszych przeciwutleniaczy, a jak wiadomo, oko potrzebuje maksymalnej ochrony przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Zupełnie nieprzypadkowo więc to właśnie tam znajduje się w największych ilościach. Ryboflawina aktywuje bowiem i produkuje glutation, będący związkiem o silnych właściwościach przeciwutleniających.

Podejrzewa się również, że ryboflawina bierze czynny udział w tworzeniu erytrocytów i krwi, a także metabolizmie tłuszczów, białek i węglowodanów, pośrednicząc jednocześnie w wytwarzaniu energii. Odgrywa również bardzo ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu narządu wzroku (zapobiega zaćmie), systemu odpornościowego, a także układu nerwowego. Witamina B2 uczestniczy także w metabolizmie niacyny oraz witaminy B6. Niedobór ryboflawiny może doprowadzić do zapalenia błon śluzowych jamy ustnej czy języka, pękania warg, a także zajadów w kącikach ust. Długotrwały deficyt może mieć związek ze znacznym pogorszeniem wzroku, zapaleniem tęczówki lub rogówki, łzawieniem, a w niektórych przypadkach - światłowstrętem. Inne objawy, o których należy niewątpliwie wspomnieć to m.in.: 

• nadmierne zmęczenie, 
• depresja i nagłe zmiany osobowości, 
• łuszcząca się i swędząca skóra. 

Wyżej wspomnieliśmy o sportowcach, seniorach, osobach zestresowanych, a także kobietach ciężarnych i matkach karmiących piersią jako grupach osób szczególnie narażonych na niedobór witaminy B2. Należy wymienić tu także osoby zmagające się z zaburzeniami odżywiania, osoby uzależnione od alkoholu, a także pacjentów chorych na nowotwory złośliwe. Z kolei zmniejszona skuteczność ryboflawiny może mieć związek z przyjmowaniem leków przeciwcukrzycowych, przeciwmalarycznych, przeciwpsychotycznych, a także środków chemioterapeutycznych.

Jakie są główne źródła ryboflawiny? 

Ryboflawina, mimo że zawarta jest w wielu produktach spożywczych, to stosunkowo szybko znika. Jest bowiem bardzo wrażliwa na światło, które niszczy nawet do 85% substancji czynnej w zaledwie dwie godziny. Dlatego też należy zrezygnować z kupowania mleka zamkniętego w jasnych butelkach. Warto wspomnieć jednocześnie o tym, że niewielkie ilości ryboflawiny syntetyzowane są przez bakterie jelitowe, które kolonizują przewód pokarmowy - te jednak nie są wystarczające, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie. Przypomnijmy jeszcze o wytycznych Zespołu do spraw Suplementów Diety, które jednoznacznie wskazują, iż ilość witaminy B2 w suplementach diety dedykowanych dla osób dorosłych powinna wynosić 40 mg/dobę. Najwyższa pora więc, aby przyjrzeć nieco bliżej głównym źródłom ryboflawiny w codziennej diecie. I tak do produktów bogatych w witaminę B2 zaliczyć można m.in. wątróbkę cielęcą, pieczarki, drożdże piwne, szpinak, jogurt, mleko pełne, jaja kurze, ser cheddar, mięso mielone i wołowinę.

Chociaż niekiedy zupełnie nie zdajemy sobie z tego sprawy, to ryboflawina dodawana jest do produktów żywnościowych jako barwnik - E101, który nadaje żółtego zabarwienia. 

Jakie skutki ma przedawkowanie ryboflawiny?

Nadmierna ilość ryboflawiny wydalana jest wraz z moczem, dlatego też do tej pory nie udało się ustalić negatywnych reakcji związanych z jej przedawkowaniem. Ze zdrowotnego punktu widzenia nie ma więc żadnych powodów do obaw. 

Podsumowując, ryboflawina jest jedną z kluczowych witamin niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niedobór tego składnika może mieć związek z różnorodnymi i bardzo mocno zróżnicowanymi dolegliwościami. 

Źródła: 

1. Buehler, B. A. (2011). Vitamin B2: Riboflavin. Journal of Evidence-Based Complementary & Alternative Medicine, 16(2), 88–90.
2. Moszczyński P, Pyć R. Biochemia witamin. Część I. Witaminy grupy B i koenzymy. Wyd Nauk PWN, Warszawa-Łódź 1998; 11-201.
3. Mirosław Jarosz, Ewa Rychlik, Katarzyna Stoś, Jadwiga Charzewska, 2020 Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie.
4. Depeint F, Bruce WR, Shangari N i wsp. Mitochondrial function and toxicity: Role of the B vitamin family on mitochondrial energy metabolism. Chem Biol Interact 2006; 163:94-112. 
5.  U. Strunz, Witaminy czy i dlaczego pomagają. Kiedy i jak bezpiecznie je stosować, „wydawnictwovital.pl” [online], https://wydawnictwovital.pl/wp-content/uploads/2018/01/Witaminy-czy-i-dlaczego-pomagaja-_sklad_edited.pdf, [dostęp:] 18.01.2021 r.
6.  D. Różańska i in. Wpływ procesów kulinarnych na zawartość wybranych witamin w żywności. Cz. II Tiamina, Ryboflawina, niacyna, „ptfarm.pl” [online], https://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2013/3/BR%203-2013%20s.%20250-257.pdf, [dostęp:] 18.01.2021 r.
7.  K. Stoś, Uchwała nr 13-2019 Zespołu ds. Suplementów Diety z dnia 25 października 2019 r. w sprawie wyrażenia opinii dotyczącej maksymalnej dawki ryboflawiny (witaminy B2), „gis.gov.pl”.