Produkty zawierające składnik: Melatonina

Melatonina - hormon sprawujący pieczę nad rytmem snu i czuwania s, usprawniający zasypianie i dbałość o sen. Melatonina wytwarzana jest na zasadzie autoregulacji i wydzielana jest przez maleńki gruczoł szyszynkę w sposób pulsacyjny, zgodnie z cyklem okołodobowym. Podstawowym regulatorem wydzielania melatoniny jest cykl światło-ciemność. W ciemności szyszynka wytwarza znacznie większe ilości melaniny, co oznacza, że jej stężenie wzrasta. 

Cały proces uruchamiania syntezy melatoniny jest uzależniony od centralnego zegara rytmów okołodobowych - jądra nadskrzyżowaniowego w podwzgórzu (SCN) i zsynchronizowany z oświetleniem. 

Melatonina - hormon ciemności i snu

Światło dzienne blokuje wydzielanie hormonu. Początek wydzielania melatoniny zwykle następuje ok. godziny 21.00-22.00, a najwyższe stężenie występuje około godziny 2-4 nad ranem, powodując tym samym największe znużenie i zmęczenie organizmu.

W ciągu dnia wraz z pojawieniem się światła dziennego poziom melatoniny spada. Melatonina przez niektórych nazywana bywa również hormonem ciemności lub hormonem snu. Przypomnijmy jeszcze, że stężenie melatoniny w organizmie człowieka zależne jest od wieku. Przyjęło się, że u dzieci w wieku 1-3 lat prawidłowe stężenie wynosi 250pg/ml, w nastolatków w okresie dojrzewania - 120-180pg/ml, u osób dorosłych - 70-80pg/ml, a u osób starszych - 20-30 pg/ml. 

Wydzielanie melatoniny a zaburzenia snu 

Wraz z wiekiem obserwuje się spadek wydzielania tego hormonu, co spowodowane jest procesami starzenia,  a także zmianami neurodegeneracyjnymi  w obrębie SCN. Z tego powodu osoby w podeszłym wieku mają postępujące problemy z zasypianiem, jak i utrzymaniem dobrej jakości snu. Deprywacja, zaburzenia snu i problemy z odpowiednią regeneracją organizmu dotyczą obecnie coraz młodszych osób. Przyczynia się do tego współczesny styl życia podyktowany dużą ilością obowiązków, co przekłada się na pracę do późnych godzin i rozregulowanie rytmów okołodobowych. Naświetlanie wieczorne promieniowaniem niebieskim z ekranów telefonów komórkowych, tabletów, komputerów i ekranów telewizorów także zakłóca wydzielanie melatoniny. Światło niebieskie imitując  działanie światła dziennego, blokuje produkcję tego hormonu, co  doprowadzać może do zaburzeń w synchronizacji wewnętrznego zegara biologicznego, skutkującego zaburzeniami snu i trudnościami w zasypianiu. 

Niedobór melatoniny 

Kluczowym aspektem dbałości o efektywny odpoczynek nocny jest zadbanie o komfort w sypialni - zaciemnienie pomieszczenia, unikanie ekspozycji na światło niebieskie w godzinach wieczornych, a także dbałość o odpowiednią temperaturę i wyciszenie. Wsparciem mogą być także preparaty zawierające melatoninę, którą mogą wesprzeć organizm w walce z bezsennością. Niedobór melatoniny lub zbyt niski poziom melatoniny może powodować trudności z zasypianiem, zmęczenie w ciągu dnia, problemy ze wstawaniem rano, znaczne pogorszeniem samopoczucia i spadek kondycji fizycznej. Istotne są także: zaburzenia rytmu snu, problemy z koncentracją, bóle głowy czy nadmierna wrażliwość. 

Najlepiej przyjmować ją na godzinę przed planowanym położeniem się do łóżka. Szczególne korzyści z suplementacji melatoniny mogą odnieść osoby z zaburzonym rytmem okołodobowym, pracownicy zmianowi, osoby podróżujące, zmieniające strefy czasowe, a także osoby po 50 roku życia. Przyjmowanie melatoniny zaleca się również osobom niewidomym, u których naturalny system wydzielania melatoniny nie działa, kobiety w okresie menopauzy, a także osoby starsze, u których dochodzi do zwapnienia szyszynki. 

Stosowanie melatoniny - kto powinien zrezygnować?

Ze stosowania melatoniny powinny zrezygnować kobiety w ciąży, matki karmiące piersią, osoby nadużywające alkoholu, pacjenci zmagający się z chorobami wątroby, a także osoby, u których stwierdzono nadwrażliwość na melatoninę. Podawanie melatoniny różnić się będzie w zależności od wieku, a także powodów przyjmowania. 

Zawilska J.B. MELATONINA – HORMON O DZIAŁANIU PRO NASENNYM, BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLI, 2008, 3, str. 224–228

Fatemeh G, Sajjad M, Niloufar R, Neda S, Leila S, Khadijeh M. Effect of melatonin supplementation on sleep quality: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. J Neurol. 2022 Jan;269(1):205-216.