Produkty zawierające składnik: Laktoferyna

Laktoferyna jest białkiem występującym w płynach ustrojowych, a także wydzielinach śluzowych w tym m.in. siarze (pierwszym mleku), łzach, mleku czy ślinie. Od lat jest przedmiotem zainteresowania badaczy ze względu na wielokierunkowe i zróżnicowane działanie w tym m.in. antywirusowe, antybakteryjne, przeciwgrzybicze, immunomodulacyjne czy przeciwnowotworowe. Laktoferyna wytwarzana jest przede wszystkim przez komórki nabłonkowe błon śluzowych, będąc pierwszą linią obrony przed drobnoustrojami.

Ta po raz pierwszy wydzielona została z mleka krowiego w 1939 roku przez duńskich chemików M. i S. Sørensen - jednak wówczas określona została nieznaną czerwoną frakcją, a nazwa nie jest tu kwestia przypadku. Białko wyróżnia się właśnie charakterystycznym czerwonym zabarwieniem - ma ono bowiem ogromną zdolność do wiązania jonów żelaza.

Laktoferyna - funkcje w organizmie

Już na początku warto zauważyć, że laktoferyna jest składnikiem białek serwatkowych mleka - te z kolei stanowią około 20% białka mleka. Należy do białek z grupy transferyn, czyli wykazuje zdolność do łączenia się z jonami żelaza (chelatowanie). Za najważniejszą funkcję uważa się regulację odpowiedzi odpornościowej organizmu, czyli tzw. immunostymulacja. Jest to możliwe dzięki przechwytywaniu i wiązaniu żelaza w organizmie, co znacznie utrudnia bakteriom dostęp do jonu metalu - ten niezbędny jest do rozwoju i wzrostu. Wspomniane właściwości antybakteryjne wynikają z faktu niebywale wysokiego powinowactwa do żelaza - białko charakteryzuje się właściwościami bakteriostatycznymi. Ma również działanie przeciwdrobnoustrojowe - bakteriobójcze, grzybobójcze - i jest częścią wrodzonej obrony organizmu związanej ze śluzówkami. To wynika także ze zdolności wiązania żelaza przez laktoferynę - żelazo jest pożywką dla drobnoustrojów. Laktoferyna zapewnia działanie przeciwbakteryjne przede wszystkim niemowlętom, które nie mają jeszcze w pełni wykształconego układu odpornościowego i pobierają ją wraz z pokarmem matki. Ponadto wykazuje korzystny wpływ na mikrobiotę jelitową poprzez dzialanie bifidogenne.

Dobroczynne działanie laktoferyny

Ponadto dowiedziono, że obecność laktoferyny okazuje się pomocna w zwiększeniu ruchliwość bakterii, zapobiegając tym samym adhezji (przylegania) na powierzchni komórek gospodarza. Jeśli chodzi o aktywność antywirusową, to laktoferyna poprzez wiązanie się do glikozaminoglikanów utrudnia wirusom wniknięcie do wnętrza komórki, hamując tym samym możliwość zakażenia. Antygrzybicze właściwości laktoferyny prawdopodobnie mają związek z oddziaływaniem ze ścianami komórkowymi grzybów, a także destabilizacją zewnętrznej ściany, powodując tym samym wzrost przepuszczalności błony. Aktywność przeciwgrzybiczą mają również peptydy pochodzące od laktoferyny. Metaanaliza badań z 2021 r. wykazała, że stosowanie laktoferyny zmniejsza ryzyko infekcji dróg oddechowych, a także może skracać ich czas.

Badania in vitro (czyli poza organizmem) wykazały, że laktoferyna może blokować białka na powierzchni komórek gospodarza, do których przyłącza się koronawirus SARS-CoV2. Dzięki temu zaobserwowano efekt zmniejszający inwazję wirusa. Ponadto wyniki badań klinicznych przeprowadzonych przez Nutropharmę wykazały, że podaż laktoferyny wraz z cynkiem przez 10 dni u osób ze stwierdzoną infekcją COVID-19 wpłynęła na redukcję objawów już w 4-5 dniu infekcji. Działanie to może wynikać z przeciwzapalnego działania laktoferyny (obniżenie markerów zapalnych, m.in. IL-6), co może z kolei wpływać na poprawę przebiegu infekcji. Inne funkcje i właściwości laktoferyny, o których niewątpliwie warto wspomnieć to m.in.:

• pozytywne działanie w leczeniu górnych dróg oddechowych,
• właściwości przeciwnowotworowe,
• działanie nawilżające i przeciwzapalne w jamie ustnej,
• hamowanie rozwoju drobnoustrojów i zapobieganie tworzeniu biofilmu przez bakterie,
• ochrona naturalnej flory jelit i organizmu przed wolnymi rodnikami,
• dodana do produktów spożywczych przedłuża ich trwałość,
• laktoferyna bydlęca (bLF) zastosowana podczas pielęgnacji warzyw czy winogron daje możliwość zrezygnowania ze stosowania pestycydów.

Laktoferyna a niedobór żelaza

Badania pokazują, że laktoferyna poprzez zdolność do wiązania jonów żelaza może poprawiać jego status w ustroju. Niektóre badania na kobietach w ciąży wykazały, że laktoferyna była bardziej skuteczna od siarczanu żelaza, a jednocześnie nie dawała działań niepożądanych w postaci zaparć, bólu brzucha czy niestrawności (te często obserwuje się podczas terapii preparatami żelaza).

Laktoferyna może być więc cennym wsparciem w leczeniu niedoborów - także w profilaktyce niedoborów żelaza. Jest również dobrym dodatkiem do preparatów prenatalnych (zawierających żelazo i laktoferynę).

Laktoferyna a wirus HIV

Wiele wyników przeprowadzonych badań in vitro potwierdza, że laktoferyna wykazuje silne właściwości przeciw wirusowi HIV. Działanie polegać ma na opóźnieniu replikacji wirusa i utrudnieniu wnikania do komórek gospodarza - działa tu tzw. mechanizm blokowania receptorów specyficznych. Udowodniono jednocześnie, że laktoferyna wydzielana jest w zwiększonych ilościach podczas zakażenia wirusem HIV - jest to naturalny mechanizm obronny organizmu.

Zawartość laktoferyny w mleku krowim i nie tylko

W mleku krowim zawartość laktoferyny waha się w granicach 50 - 120 mg/dm3. Z kolei siara zawiera jej nawet pięciokrotnie razy więcej niż mleko. W szklance mleka znaleźć można około 25-75 mg laktoferyny bydlęcej (bLF) - ilość taka znajduje się w większości suplementów diety.

Na tym etapie warto wspomnieć również o tym, że laktoferyna podobnie jak inne białka jest wrażliwa na obróbkę termiczną. Laktoferyna bydlęca (bLF) traci swój naturalny kształt i staje się biologicznie nieaktywna w temperaturze 90°C i obojętnym pH, a także w 80°C i pH powyżej 7.

Podsumowując, laktoferyna jest białkiem, który wyróżnia się różnorodnymi i zróżnicowanymi właściwościami. Jest to więc zupełnie zrozumiałe, że coraz większym zainteresowaniem cieszy się tematyka suplementacji laktoferyną, a co za tym idzie jej dobroczynnego wpływu na układ odpornościowy, trawienny czy florę bakteryjną. Inne zalety laktoferyny, o których niewątpliwie warto pamiętać to dostępność, niska cytotoksyczność, a także niewielkie ryzyko wystąpienia skutków ubocznych wynikających ze stosowania. Zupełnie unikalne właściwości laktoferyny sprawiają, że jest to składnik mleka i serwatki - te warto pozyskiwać jednak z wykorzystaniem najnowszych metod separacji.

Literatura:

1. P. Gajda-Morszewski, K. Śpiewak, Medyczne zastosowania Laktoferyny, Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Ścisłe, Nr 11 (2/2015).
2. P. Gajda-Morszewski, K. Śpiewak, Laktoferyna – białko multipotencjalne, Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Ścisłe, Nr 10 (1/2015).
3. Z. Zander, L.Zander, D. Mickiewicz, Laktoferyna - multipotencjalne białko mleka, Katedra Inżynierii i Aparatury Procesowej, Wydział Nauki o Żywności, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.
4. J.MAłACZEWSKA, ZOFIA ROTKIEWICZ, ANDRZEJ KRZYSZTOF SIWICKI, Laktoferyna mechanizmy działania przeciwwirusowego, Medycyna Wet. 2006, 62 (10)1104.
5. Zimecki, M., Actor, J. K., Kruzel, M. L. (2021). The potential for Lactoferrin to reduce SARS-CoV-2 induced cytokine storm. International immunopharmacology, 95, 107571.
6. Serrano, G., Kochergina, I., Albors, A., Diaz, E., Oroval, M., Hueso, G. (2020). Liposomal lactoferrin as potential prevention and cure for COVID-19. Int J Res Health Sci 2020;8:8–15.
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26037728/