Produkty zawierające składnik: Chrom

Chrom

Chrom jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. To nic innego jak mikroelement, biorący udział w wielu procesach metabolicznych. Należy pamiętać jednak, że zarówno niedobór chromu, jak i nadmiar chromu w codziennej diecie znacząco wpływa na zdrowie i ogólne samopoczucie. Przypomnijmy, że chrom (Cr) to pierwiastek chemiczny i materiał przejściowy, którego nazwa pochodzi z greki i oznacza barwę - chrome. Jest również pierwiastkiem śladowym, co oznacza, że w organizmie człowieka występuje w śladowych ilościach. Pierwiastek ten może występować na różnym stopniu utleniania. I tak naturalne związki zawierają chrom na III stopniu utleniania. Z kolei wszelkie pochodne kwasu chromowego VI to produkty przemysłowe wykazujące działanie toksyczne¹. Wszystkie opisane poniżej funkcje, a także skutki niedoboru chromu dotyczyć więc będą jego formy na trzecim stopniu utleniania.

Chrom w organizmie człowieka

Rola chromu w organizmie człowieka jest znacząca, gdyż wchodzi on w skład wielu enzymów w tym m.in. trypsyny, wykazując właściwości stymulujące ich działanie. Ponadto występuje również w RNA i odpowiada za stabilizację jego struktury. Wiele wskazuje również na to, że chrom bierze udział w przemianie białek i lipidów, a dodatkowo przyspiesza powstawanie skrzepu krwi². Chrom w organizmie bierze również udział w procesach antyoksydacyjnych i reakcjach odpornościowych organizmu, przez co wpływa na działanie układu immunologicznego. Warto wspomnieć jednocześnie o wpływie na gospodarkę lipidową, a także obniżeniu glikemii na czczo, obniżeniu stężenia insuliny, a także wzroście tolerancji glukozy³. Z kolei wpływ na insulinę i receptory insulinowe może wpływać również na procesy, które zachodzą bezpośrednio w ośrodkowym układzie nerwowym.

Właściwości chromu regulujące gospodarkę cukrową niewątpliwie docenią także kobiety z zespołem policystycznych jajników. Zwykle PCOS idzie w parze z insulinooporonością, a działanie chromu może wpływać na poprawę metabolizmu glukozy, co zwiększa prawdopodobieństwo owulacji i regularnych miesiączek. Przeprowadzone badania wykazały, że suplementacja chromu może przyczyniać się również do obniżenia wskaźnika masy ciała. Dodatkowo zaobserwowano również zmniejszenie występowania trądziku i objawów hirsutyzmu. 

Jakie są główne źródła chromu i objawy niedoboru chromu?

Najwyższa pora więc, aby dowiedzieć się nieco więcej na temat głównych źródeł chromu. Są to przede wszystkim produkty pełnoziarniste w tym m.in. otręby, mąka razowa, kasze, zarodki ziaren zbóż, a także sery, drożdże, grzyby, orzechy, szparagi i owoce.

W przypadku niedoboru chromu w organizmie niejednokrotnie wskazuje się na:

• nadmierną nerwowość,
• ogólne osłabienie,
• stany lękowe,
• depresję,
• zmęczenie.

Co więcej, u osób dorosłych niewystarczający poziom chromu dostarczanego np. w diecie może przyczynić się do rozwoju cukrzycy - ma to ścisły związek z zaburzeniami stężenia insuliny. Z kolei u osób zmagających się z cukrzycą niedobór chromu może mieć związek z nietolerancją glukozy, nieprawidłowym metabolizmem aminokwasów, a co za tym idzie - zwiększeniem ryzyka wystąpienia miażdżycy⁴. Zasadniczo objawy niedoboru chromu w dużej mierze przypominają objawy w przypadku niewyrównanej cukrzycy. Dostrzec można bowiem mrowienie lub drętwienie palców u nóg i rąk, nietolerancję glukozy lub nadmierne stężenie glukozy we krwi czy zróżnicowane zaburzenia koordynacji ruchowej. Na uwagę zasługuje również fakt, iż niedobór chromu w diecie może mieć związek ze wzrostem cholesterolu we krwi i zwiększeniem ryzyka zachorowania na CVD, czyli chorobę układu krążenia.

Z kolei nadmiar chromu może wywoływać zapalenia skóry, wrzody żołądka, a także zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby i nerek.

Suplementacja chromu ma znaczenie?

Obecnie na rynku znaleźć można szeroki przekrój różnorodnych suplementów diety zawierających chrom - te mogą przybierać zróżnicowane formy np. doustnych tabletek, kapsułek czy tabletek musujących. Ze względu na łatwość przyjmowania największą popularnością cieszą się suplementy w formie doustnych kapsułek. Przed rozpoczęciem zażywania należy pamiętać przede wszystkim o tym, że bezpieczne i zalecane dawki chromu dla osoby dorosłej wynoszą 50–200 μg/dzień. Wystarczające spożycie tego pierwiastka, które ustala się na podstawie średniego poziomu spożycia w diecie, wynosi 25 μg/dzień dla kobiet i 35 μg/dzień dla mężczyzn⁵. Warto pamiętać jednocześnie o tym, że związki chromu usuwane są z organizmu głównie drogą układu moczowego. Oznaczenie poziomu chromu w surowicy krwi można wykonać w specjalistycznych punktach pobrań - to najlepszy sposób, aby sprawdzić poziom i ilości chromu w organizmie.

1. Piotrowska A, Pilch W, Tota Ł, Nowak G. (2018). Biologiczne znaczenie chromu III dla organizmu człowieka. Medycyna Pracy. 69(2): 211–223 https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/141758/nowak_et-al_biologiczne_znaczenie_chromu_2018.pdf?sequence=1&isAllowed=y

2. Ociepa-Kubicka A., Ociepa E.: Toksyczne oddziaływanie metali ciężkich na rośliny, zwierzęta i ludzi. Inż. Ochr. Środow. 2012, 15(2): 169–180

3. Jurkowska K, Sawicka E, Piwowar A. (2019). Chrom – pierwiastek już dobrze znany czy wciąż nieznany – dwa oblicza działania. Farmacja Polska. 75(4): 208-218 https://www.ptfarm.pl/download/?file=File%2FFarmacja+Polska%2F2019%2F4%2F06_OG_Chrom_n.pdf

4. Jurkowska K, Sawicka E, Piwowar A, dz. cyt.

5. Berner T., Murphy M., Slesinski R.: Determining the safety of chromium tripicolinate for addition to foods as a nutrient supplement. Food Chem. Toxicol. 2004;42: 1029–1042, https://doi.org/10.1016/j.fct.2004.02.015